• Nieprawidłowo skalibrowany system ADAS może aktywować automatyczne hamowanie z opóźnieniem lub generować fałszywe alerty pasa ruchu.
• Odchylenie kamery o zaledwie 0,5 stopnia może przesunąć obraz o jeden metr na dystansie 100 metrów – wystarczy, by system zawiódł w krytycznym momencie.
• Stary tester reflektorów na kółkach z przymoconą taśmą planszą – tak niektóre warsztaty „kalibrują” systemy bezpieczeństwa ADAS.
• Profesjonalny zestaw do kalibracji ADAS kosztuje od kilkudziesięciu do ponad 100 tysięcy złotych – to inwestycja, która ratuje życie.

Przykłady budzą niepokój. Wymowny obraz z niemieckiej branży warsztatowej: stary tester reflektorów na kółkach, do którego taśmą przymocowano zakrzywioną planszę kalibracyjną i zwykłą taśmę mierniczą. To jedyne narzędzia, jakimi dysponuje serwisant przeprowadzający kalibrację systemu ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) po wymianie przedniej szyby.

Problem w tym, że nie jest to jednostkowy przypadek. Według informacji branżowych takie praktyki dotyczą setek, a być może tysięcy pojazdów obsługiwanych przez warsztaty zajmujące się wymianą szyb – zarówno w Niemczech, jak i w innych krajach europejskich, w tym w Polsce. Eksperci alarmują: od prawidłowej kalibracji zależy bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Rozporządzenie UE wymusza standardy

Od 6 lipca 2024 r. w całej Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące systemów bezpieczeństwa w pojazdach. Na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2144, znanego jako GSR2 (General Safety Regulation 2), każdy nowo homologowany samochód musi być wyposażony w zaawansowane systemy ADAS.

Obowiązkowe wyposażenie obejmuje między innymi:

• inteligentnego asystenta prędkości (ISA),
• system automatycznego hamowania awaryjnego (AEB),
• system ostrzegania o opuszczeniu pasa ruchu (LDWS),
• rejestrator danych zdarzenia (EDR)
• oraz system monitorowania uwagi kierowcy (ADDW – obowiązkowy od 2026 r.).

Według szacunków Komisji Europejskiej wdrożenie rozporządzenia GSR2 może przyczynić się do uratowania nawet 25 000 osób i uniknięcia ponad 140 000 poważnych obrażeń w perspektywie kilkunastu lat. Około 90–95% wypadków drogowych wynika z błędu ludzkiego – systemy ADAS mają za zadanie ten margines błędu znacząco ograniczyć.

Kiedy kalibracja jest obowiązkowa? Zgodnie z wytycznymi producentów istnieją 4 główne sytuacje, w których kalibracja systemów ADAS jest niezbędna:

• Po wymianie przedniej szyby – kamery montowane za szybą czołową wymagają precyzyjnego ustawienia względem osi pojazdu. Odchylenie kamery o zaledwie 0,5 stopnia może spowodować przesunięcie obrazu o jeden metr na dystansie 100 metrów. Taki niewielki błąd wystarczy, by system ostrzegania o opuszczeniu pasa ruchu reagował w niewłaściwym momencie, a automatyczne hamowanie awaryjne aktywowało się z opóźnieniem.
• Po naprawach powypadkowych – wymiana zderzaka z czujnikami radarowymi, naprawa przedniej części nadwozia lub prostowanie elementów konstrukcyjnych mogą wpłynąć na pozycję czujników. Każda ingerencja w elementy nośne wymaga ponownej kalibracji.
• Po regulacji geometrii zawieszenia – systemy ADAS analizują położenie pojazdu względem drogi, dlatego naprawa zawieszenia, zmiana geometrii zawieszenia lub rozmiaru opon może zakłócić ich prawidłowe działanie.
• Po wymianie elementów systemu ADAS – wymiana czujników ultradźwiękowych, radarowych, lidar, kamery lub sterownika ADAS zawsze wymaga ponownej kalibracji. Nowy komponent musi zostać zintegrowany z pozostałymi systemami pojazdu.

Dwie metody kalibracji

W zależności od wytycznych producenta systemy ADAS kalibruje się na 2 sposoby: statycznie lub dynamicznie. Kalibracja statyczna przeprowadzana jest w warunkach warsztatowych przy użyciu specjalistycznych tablic kalibracyjnych oraz precyzyjnego oprogramowania diagnostycznego. Pojazd ustawia się w ściśle określonej odległości od plansz referencyjnych, a cały proces odbywa się w kontrolowanych warunkach. Większość producentów preferuje tę metodę ze względu na jej powtarzalność, dokładność i niezależność od czynników zewnętrznych.

Kalibracja dynamiczna odbywa się podczas jazdy testowej i wymaga przejazdu w określonych warunkach – z odpowiednią prędkością, przy dobrej widoczności i oznakowaniu drogowym. Przykładowo, w przypadku radarowego asystenta odległości niektórzy producenci zalecają przejazd około 45 km z prędkością powyżej 50 km/h.

Profesjonalny sprzęt – inwestycja w życie

Profesjonalna kalibracja systemów ADAS wymaga znaczących nakładów finansowych. Podstawowy zestaw do kalibracji ADAS to wydatek rzędu od kilkudziesięciu do ponad 100 tysięcy złotych. Na polskim rynku dostępne są zarówno rozwiązania uniwersalne, jak i systemy dedykowane konkretnym markom pojazdów. Nowoczesne urządzenia do kalibracji wykorzystują różnorodne technologie.

Tradycyjne systemy bazują na fizycznych tablicach kalibracyjnych z precyzyjnym pozycjonowaniem laserowym. Nowsze generacje urządzeń zastępują te elementy cyfrowymi wyświetlaczami, co pozwala zaoszczędzić przestrzeń roboczą i przyspiesza proces kalibracji. Kluczowym warunkiem poprawnego przeprowadzenia kalibracji jest odpowiednia przestrzeń warsztatowa. Standardowa kalibracja statyczna wymaga pomieszczenia o powierzchni co najmniej 30–50 m² z idealnie płaską posadzką i odpowiednim oświetleniem.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Wyposażenie warsztatów

Systemy ADAS – 5 wyzwań dla współczesnych warsztatów

Zaawansowane Systemy Wspomagania Kierowcy (Advanced Driver Assistance Systems, ADAS) na dobre zadomowiły się w europejskiej i polskiej motoryzacji. Od lipca 2022 r., zgodnie z unijnym rozporządzeniem, każde nowo homologowane auto musi być wyposażone w system ostrzegania przed niezamierzoną zmianą pasa ruchu oraz inne wybrane systemy ADAS. 

Narzędzia diagnostyczne

Kalibracja systemów ADAS – krok po kroku

Nowoczesne pojazdy wyjeżdżające z salonów od lipca 2022 r. wyposażone są obowiązkowo w systemy wspomagania kierowcy ADAS. Te zaawansowane technologie – kamery za przednią szybą, czujniki radarowe, systemy monitorowania martwego pola – wymagają precyzyjnej kalibracji po każdej interwencji w konstrukcję pojazdu. A jak wygląda taka kalibracja w praktyce warsztatowej? Aby to sprawdzić, udaliśmy się do warsztatu, gdzie prześledziliśmy proces kalibracji popularnej Skody Octavii za pomocą profesjonalnych urządzeń firmy Hella Gutmann. 

Nieprofesjonalne praktyki – realne zagrożenie

Przedstawiciele branży motoryzacyjnej alarmują, że problem nieprofesjonalnych praktyk w zakresie kalibracji systemów ADAS jest nadal poważny. Na rynku pojawiają się przypadki stosowania samodzielnie skonstruowanych urządzeń zbudowanych z elementów starych testerów reflektorów, prowizorycznych plansz i zwykłych taśm mierniczych. Zdarzają się również próby wykonywania kalibracji przy użyciu płócien lub plandek z nadrukiem, które w żaden sposób nie spełniają norm producentów pojazdów.

Konsekwencje nieprawidłowej kalibracji mogą być dramatyczne. Nieprawidłowo skalibrowany pojazd może reagować w sposób nieprzewidywalny – system utrzymania pasa ruchu generuje fałszywe alerty, automatyczne hamowanie awaryjne może aktywować się z opóźnieniem lub w niewłaściwym momencie, a adaptacyjny tempomat nie utrzymuje bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu. Tego typu sytuacje realnie zwiększają ryzyko wypadków i podważają zaufanie do technologii wspomagających kierowcę.

Z badań przeprowadzonych w Niemczech przez firmę BBE Automotive GmbH wynika, że jedynie 51% niezależnych warsztatów korzysta ze specjalistycznych urządzeń do kalibracji systemów ADAS, a 18% przyznaje, że wykonuje prace wymagające kalibracji bez odpowiedniego wyposażenia. To rodzi realne zagrożenie w zakresie jakości usług i bezpieczeństwa na drodze.

Protokół kalibracji – dowód profesjonalizmu

Prawidłowo przeprowadzona kalibracja systemów ADAS musi być odpowiednio udokumentowana. Po wykonaniu usługi warsztat powinien wystawić protokół kalibracji, potwierdzający, że system został skalibrowany zgodnie ze specyfikacją producenta i przeszedł pozytywnie kontrolę poprawności działania. Dokument ten powinien zawierać m.in.

• numer i typ użytego testera kalibracyjnego,
• numer rejestracyjny pojazdu,
• dane klienta
• oraz podpis osoby przeprowadzającej kalibrację.

Protokół stanowi dowód wykonania usługi zgodnie z procedurą techniczną i jest ważnym elementem dokumentacji serwisowej pojazdu – zarówno dla klienta, jak i w przypadku ewentualnych roszczeń ubezpieczeniowych. Odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie kalibracji spoczywa zawsze na warsztacie, który przyjął pojazd do naprawy – nawet jeśli sama procedura została zlecona firmie zewnętrznej. Warsztat przyjmujący zlecenie ponosi pełną odpowiedzialność prawną i finansową za jakość wykonanej kalibracji oraz jej zgodność z wymaganiami producenta pojazdu.

Bezpieczeństwo to nie opcja

Kalibracja systemów ADAS to nie tylko kwestia technologii, lecz przede wszystkim odpowiedzialności zawodowej każdego warsztatu. Nieprofesjonalne podejście do tego procesu nie jest jedynie oszustwem wobec klienta – to realne zagrożenie dla życia i zdrowia użytkowników dróg. Warsztaty, które oferują kalibrację ADAS, muszą zapewnić pełną dokumentację przeprowadzonej procedury zgodnie ze standardami producenta.

Protokół kalibracji wraz z dokumentacją fotograficzną to dziś absolutne minimum profesjonalizmu – bez tego klienci mogą szukać usług gdzie indziej. Przyszłość motoryzacji wymaga inwestycji w specjalistyczny sprzęt i szkolenia techniczne. Tylko tak można zagwarantować, że systemy mające chronić życie będą działały zgodnie z założeniami konstruktorów.

W artykule wykorzystano informacje zwarte w publikacji zamieszczonej w magazynie „kfz-betrib”, Pfusch am Bau, Steffen Dominsky.