• Serwisowanie kół w pojazdach elektrycznych wymaga większej precyzji niż w spalinowych – rutynowe praktyki mogą być niewystarczające, a drobne błędy prowadzić do awarii lub zagrożenia bezpieczeństwa.
• Pojazdy elektryczne są cięższe o 220–600 kg przez akumulatory trakcyjne, co zwiększa nacisk na koła i przyspiesza zużycie opon.
• Silniki elektryczne generują pełny moment od startu, natychmiast obciążając elementy mocujące – szczególnie przy dynamicznym przyspieszaniu.

Przy obciążeniu pojedynczego koła przekraczającym 800 kg (co w wielu pojazdach elektrycznych jest standardem) wymagane są precyzyjne procedury montażu. Warsztaty powinny znać specyfikacje techniczne dla konkretnych modeli, w tym wartości momentów dokręcania śrub, które często są wyższe niż w samochodach z silnikiem spalinowym.

Przykładowo: Tesla dla Modelu 3/Y zaleca dokręcanie kół momentem obrotowym 175 Nm, podczas gdy w wielu autach spalinowych standardem jest 100–140 Nm. Obowiązkowe jest korzystanie z kluczy dynamometrycznych o wysokiej precyzji, skalibrowanych zgodnie z wymaganiami producentów.

Dane dotyczące momentów dokręcania powinny być aktualizowane i łatwo dostępne dla personelu serwisowego. Wymagane wartości można znaleźć m.in. w instrukcji obsługi pojazdu lub w technicznych bazach danych przeznaczonych dla serwisów.

Nieprawidłowe dokręcanie kół w EV – realne zagrożenia 

Z uwagi na specyfikę napędu i konstrukcji samochodów elektrycznych, prawidłowe dokręcenie kół staje się kluczowym elementem serwisowym. W tym zakresie nie ma miejsca na niedokładność – nawet niewielkie odstępstwa od norm mogą prowadzić do poważnych usterek i zagrożeń w trakcie jazdy.

Zbyt mała siła dokręcenia może skutkować:

• drganiami kierownicy,
• pogorszeniem trakcji
• i szybszym zużyciem opon.

W skrajnych przypadkach dochodzi do poluzowania się śrub, ich uszkodzenia, a nawet odpadnięcia koła podczas jazdy – co przy wyższej prędkości może mieć tragiczne konsekwencje. Zbyt duża siła dokręcenia może z kolei doprowadzić do uszkodzenia gwintów, odkształcenia śrub lub piasty, a także do problemów z późniejszym odkręceniem koła – szczególnie w warunkach drogowych, gdy używa się kompaktowych narzędzi.

Należy też pamiętać, że nadmierne naprężenia mogą wpłynąć na działanie systemów bezpieczeństwa, takich jak ABS (anti-lock braking system) czy ESP (electronic stability program), oraz prowadzić do uszkodzeń elementów zawieszenia.

Niezbędne procedury montażowe 

Montaż kół w pojazdach elektrycznych powinien przebiegać według ściśle określonego protokołu serwisowego. Kluczowe jest dokładne przygotowanie powierzchni styku.

W pierwszej kolejności należy ocenić stan gniazd w piaście i elementów mocujących. Wszelkie oznaki korozji należy usunąć, a każdy przypadek uszkodzenia gwintów lub elementów mocujących powinny skutkować ich natychmiastową wymianą.

Niedopuszczalne jest montowanie felgi na powierzchni niedoczyszczonej lub z resztkami smaru czy opiłków metalu. Po nałożeniu obręczy na piastę należy włożyć śruby montażowe i dokręcić je wstępnie. Można to zrobić ręcznie lub przy użyciu klucza pneumatycznego, który znacząco przyspiesza pracę – pod warunkiem, że jego moc została odpowiednio ustawiona.

Ostateczne dokręcanie powinno być wykonane kluczem dynamometrycznym, zgodnie z zalecaną sekwencją na przemian przeciwnych śrub (np. „na krzyż”). W przypadku felg z nieparzystą liczbą otworów ważne jest zachowanie równomiernego rozkładu sił – poprzez naprzemienne i możliwie symetryczne dokręcanie śrub.

Równomierne rozłożenie nacisku między wszystkimi punktami mocującymi jest szczególnie istotne w EV ze względu na ich większą masę i wysoki moment obrotowy dostępny od startu. Nieprawidłowy montaż może skutkować nierównomiernym ułożeniem felgi, pogorszeniem właściwości jezdnych, a nawet przyspieszonym zużyciem elementów zawieszenia.

Po zakończeniu montażu klient powinien zostać poinformowany o konieczności ponownego sprawdzenia momentu dokręcenia śrub po przejechaniu 50–100 km. Praktyka ta, choć niewymagana przepisami prawa, jest silnie zalecaną procedurą serwisową – szczególnie w pojazdach elektrycznych i hybrydowych, w których większe obciążenia dynamiczne mogą prowadzić do stopniowego luzowania się śrub w pierwszych kilometrach po wymianie koła.

Dobór felg do pojazdów elektrycznych 

Nie każda felga dostępna na rynku nadaje się do pojazdów elektrycznych. W przypadku EV warsztaty wulkanizacyjne muszą uwzględniać nie tylko kwestie estetyczne, ale przede wszystkim:

• wytrzymałość,
• nośność
• i zgodność z wymaganiami technicznymi danego modelu.

Elementy zawieszenia i układu jezdnego w samochodach elektrycznych są projektowane z myślą o większej masie pojazdu i innym rozkładzie obciążeń niż w pojazdach spalinowych. Najważniejsze parametry techniczne felgi to:

• nośność – felga musi wytrzymać obciążenie przypadające na jedną oś pojazdu, zgodne z rzeczywistą masą EV,
• homologacja – ABE (Allgemeine Betriebserlaubnis), TÜV (Technischer Überwachungsverein) lub ECE (European Economic Commission), najlepiej zawierająca oznaczenie zgodności z konkretnym modelem pojazdu elektrycznego,
• kompatybilność z systemem monitorującym ciśnienie w oponach (tire pressure monitoring system – TPMS) – zarówno pod względem miejsca montażu czujników, jak i komunikacji,
• parametry montażu – m.in. odpowiedni offset (Einpresstiefe – ET),
• średnica otworu centrującego
• oraz liczba i rozstaw śrub (pitch circle diameter – PCD).

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Opony i koła

Ergonomia przy wymianie kół ważna dla efektywności pracy i zdrowia mechaników

Wymiana kół to rutynowa czynność, która jest wykonywana codziennie w warsztatach samochodowych i wulkanizacyjnych. 

Montaż felg bez odpowiednich atestów i potwierdzonej nośności może prowadzić do pogorszenia właściwości jezdnych, zwiększonego zużycia ogumienia, a także problemów podczas okresowych badań technicznych. W skrajnym przypadku może dojść do uszkodzenia piasty lub układu zawieszenia, szczególnie przy większych prędkościach i pełnym obciążeniu.

Systemy TPMS w pojazdach elektrycznych 

W pojazdach elektrycznych stosuje się zarówno klasyczne czujniki ciśnienia TPMS, które komunikują się za pomocą sygnału radiowego (RF) 434 MHz, jak i nowoczesne rozwiązania oparte na technologii Bluetooth Low Energy (BLE). Czujniki BLE, wykorzystywane m.in. w nowszych wersjach modeli Tesla S, 3, X i Y (produkowanych od 2020 r.), działają w paśmie 2,402–2,480 GHz oraz wyróżniają się niskim poborem energii, wysoką precyzją odczytu i łatwą konfiguracją.

Systemy te nie są kompatybilne z tradycyjnymi czujnikami RF, dlatego wymagają zastosowania dedykowanych komponentów. Montaż czujników TPMS w pojazdach elektrycznych wymaga:

• Zastosowania czujników kompatybilnych z danym modelem pojazdu (BLE lub RF).
• Dostępu do programatora obsługującego technologię BLE – inwestycja w taki sprzęt może być niezbędna dla warsztatów, które chcą obsługiwać nowoczesne EV.
• Przeprowadzenia procedury uczenia systemu TPMS po montażu – sposób jej wykonania zależy od producenta pojazdu.

Obecnie w większości samochodów – zarówno spalinowych, jak i elektrycznych – nadal wykorzystuje się tradycyjne czujniki TPMS, które działają na częstotliwości radiowej 434 MHz. Technologia BLE pojawia się głównie w wybranych, najnowszych konstrukcjach i wymaga indywidualnego podejścia serwisowego.

Śruby i nakrętki – czy różnią się w pojazdach EV?

Elementy mocujące, takie jak śruby i nakrętki kół, w EV nie zawsze są identyczne jak w samochodach spalinowych. Choć wymiary i gwinty zwykle pozostają zgodne z obowiązującymi normami motoryzacyjnymi, to materiały i klasy wytrzymałości mogą się różnić w zależności od zastosowań i wymagań danego pojazdu.

W samochodach elektrycznych ze względu na ich większą masę i charakterystyczny dla napędu elektrycznego natychmiastowy moment obrotowy, elementy mocujące często muszą spełniać wyższe wymagania mechaniczne. Stosuje się w nich śruby o klasie twardości 10,9 lub wyższej — które spotyka się również w pojazdach spalinowych, ale w EV są one standardem nawet w modelach kompaktowych.

Dodatkowo śruby mogą być pokrywane powłokami antykorozyjnymi i projektowane tak, aby lepiej znosiły długotrwałe obciążenia dynamiczne. Elementy te muszą być odporne na korozję, wibracje, zmienne temperatury i zachowywać stałą siłę zacisku w czasie eksploatacji.

Dlatego w pojazdach elektrycznych zaleca się stosowanie wyłącznie oryginalnych śrub oraz nakrętek kół lub zamienników dopuszczonych do użytku przez producenta danego modelu. Mocowanie kół w pojazdach elektrycznych to specjalistyczna usługa wymagająca od warsztatów wulkanizacyjnych odpowiedniej wiedzy technicznej i wyposażenia. Inwestycja w kompetencje i narzędzia w tym obszarze to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale również szansa na rozwój biznesu w dynamicznie rozwijającym się segmencie elektromobilności.

Źródła: Materiały redakcyjne