Zrównoważone lakiernictwo – rewolucja czy konieczność?
hedgehog94 /stock.adobe.comPrzemysł lakierniczy samochodowy przechodzi obecnie najważniejszą transformację od czasów wprowadzenia lakierów nitrocelulozowych. Zrównoważone lakiernictwo, które jeszcze dekadę temu było niszowym trendem, dziś staje się standardem rynkowym, napędzanym przez 3 główne siły: rosnące koszty energii, zaostrzające się przepisy środowiskowe oraz zmieniające się oczekiwania klientów.
- Poznaj opinie EXPERTów z różnych firm, dotyczące metod i technologii oszczędzania czasu i surowców, które to rozwiązania stają się coraz popularniejsze w polskiej branży lakierniczej.
- Unia Europejska zaostrza limity emisji lotnych związków organicznych oraz śladu węglowego – jak warsztaty stają się eko w obecnych czasach.
- Inteligentne zarządzanie kabinami lakierniczymi, czyli użycie sensorów oraz algorytmów sztucznej inteligencji do optymalizacji parametrów pracy lakierników.
- 3 strategie przejścia na zrównoważone lakiernictwo. Wybierz najlepszą opcję dla swojego warsztatu!
Wzrost cen energii elektrycznej o 40% w ciągu ostatnich dwóch lat zmusza właścicieli warsztatów do poszukiwania oszczędności. Procesy suszenia lakierów, które mogą pochłaniać nawet 15-20 kW na godzinę, stają się coraz bardziej kosztowne.
W tej sytuacji technologie pozwalające na obniżenie temperatury suszenia z tradycyjnych 80°C do 40-50°C przynoszą wymierne korzyści ekonomiczne – oszczędności energii sięgają 25-35% na proces. Równocześnie rosnące koszty utylizacji odpadów niebezpiecznych sprawiają, że produkty o niskiej zawartości rozpuszczalników stają się bardziej atrakcyjne ekonomicznie.
Lakiery wodorozcieńczalne generują nawet 60% mniej odpadów wymagających specjalistycznej utylizacji, co bezpośrednio przekłada się na niższe koszty operacyjne. Jak ocenia tę sytuację Łukasz Kelar, z-ca dyrektora ds. rozwoju portfolio produktów w NOVOL: – Olbrzymi wzrost cen energii w ostatnich latach istotnie zmienił rynek materiałów lakierniczych. Zdecydowana większość warsztatów przestawiła się na stosowanie produktów o bardzo szybkim schnięciu, wymagających krótszego wygrzewania w kabinie, lub nawet na produkty typu air dry, przystosowane do utwardzania w temperaturze pokojowej. Jeśli chodzi o dbałość o środowisko – to niestety jest już dużo gorzej. Na polskim rynku, mimo że dyrektywa emisyjna obowiązuje już prawie 20 lat, wciąż obecne jest mnóstwo produktów nie spełniających jej wymagań. Oczywiście, widać wyraźny postęp przez ten czas, ale do ideału wciąż bardzo daleko, i zeroemisyjna lakiernia to wciąż – obawiam się – dość odległa przyszłość. Poznaj zdanie EXPERTa z firmy Novol.
Presja regulacyjna i jej wpływ na biznes
Unia Europejska systematycznie zaostrza limity emisji lotnych związków organicznych (LZO) z procesów lakierniczych. Obecny limit 420 g/l będzie stopniowo obniżany, co oznacza, że tradycyjne lakiery rozpuszczalnikowe o zawartości 600 g/l LZO będą musiały zostać zastąpione nowoczesnymi rozwiązaniami.
Jednocześnie wprowadzane są nowe wymogi dotyczące śladu węglowego przedsiębiorstw. Warsztaty obsługujące floty korporacyjne muszą coraz częściej wykazywać się certyfikatami środowiskowymi, takimi jak ISO 14001, aby zachować konkurencyjność na rynku B2B.
Karolina Sypek, dyrektor działu serwisu CE w AkzoNobel Car Refinishes, podkreśla znaczenie tego trendu: – Warto sobie uzmysłowić, że ślad węglowy w działalności blacharsko- -lakierniczej to przede wszystkim zużywana energia elektryczna i cieplna. W tym 46% stanowi ogrzewanie budynku, 28% kabina lakiernicza. Osiągając cele związane z ochroną środowiska, realnie wpływamy na rentowność. Duże, międzynarodowe podmioty, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy flotowe oraz korporacje coraz większą wagę przywiązują do kwestii związanych z ESG, które często wpisują się w ich cele związane ze zrównoważonym rozwojem. Stąd wszelkiego rodzaju inicjatywy ekologiczne, wiarygodne certyfikaty zyskują na znaczeniu. Poznaj zdanie EXPERTki z firmy AkzoNobel.
Ta zmiana podejścia w segmencie B2B oznacza, że warsztaty bez odpowiednich certyfikacji mogą zostać wykluczone z przetargów na obsługę flot korporacyjnych, co stanowi istotną część przychodów wielu przedsiębiorstw lakierniczych.
Rewolucja technologiczna w lakiernictwie
Największe przełomy zachodzą w laboratoriach i zakładach produkcyjnych. Technologia ChemCycling pozwala na wykorzystanie odpadów jako surowca do produkcji wysokiej jakości lakierów. Przykładem jest produkcja lakierów bezbarwnych ze zużytych opon samochodowych – proces ten nie tylko rozwiązuje problem odpadów, ale również zmniejsza zużycie surowców pierwotnych.
Systemy wodorozcieńczalne nowej generacji osiągają już parametry jakościowe porównywalne z tradycyjnymi lakierami rozpuszczalnikowymi. Zawartość LZO poniżej 250 g/l staje się standardem, a niektóre produkty schodzą nawet poniżej 200 g/l, zachowując przy tym doskonałe właściwości aplikacyjne i trwałość powłok.
NOVOL wprowadza na rynek rewolucyjne rozwiązania, jak szczegółowo wyjaśnia Łukasz Kelar: – NOVOL był liderem zmian i nowych, szybkich technologii lakierniczych na długo zanim warsztaty zostały do tego zmuszone rosnącymi cenami energii. To nasz lakier Spectral Klar 565, już ponad 10 lat temu jako pierwszy na rynku zaoferował 15-minutowe schnięcie zachowując długi czas otwarcia i dając możliwość lakierowania nawet całych samochodów. Gdy 15 minut stało się standardem, Klar 565-00 przesunął tę granicę na 5 minut schnięcia w 60 stopniach C. Mamy nadzieję, że teraz zapoczątkujemy kolejną rewolucję w branży – wprowadzając na rynek pakiet produktowy BE GREEN. Uzupełnia on doskonale znaną na rynku bazę wodorozcieńczalną Spectral Wave 2.0 o podkład Aqua Prime oraz lakier Aqua Shine, również na bazie wody. Pozwala to na redukcję emisji LZO o ok. 80% w porównaniu do klasycznych technologii rozcieńczalnikowych. I to zachowując doskonały wygląd oraz trwałość całej powłoki lakierniczej.
Zaawansowane systemy aplikacji
Inteligentne systemy aplikacji reprezentują kolejny poziom zaawansowania. Nowoczesne pistolety lakiernicze osiągają sprawność przeniesienia na poziomie 85–90%, co oznacza dramatyczne zmniejszenie strat materiału i poprawę jakości wykończenia.
Systemy te często są wyposażone w czujniki kontrolujące parametry aplikacji w czasie rzeczywistym. Marcin Wilgosiewicz, Business Development Manager w PPG Industries podkreśla kompleksowość podejścia swojej firmy: – Polityka zrównoważonego rozwoju to kierunek, obejmujący wiele branż, w tym również lakierniczą. Zrównoważone lakiernictwo nie jest rewolucją, lecz ewolucją – nie koniecznością, lecz odpowiedzialnością. Ewolucja oferty produktowej i sprzętowej dotyczy wszystkich segmentów rynku, a na czele stoją warsztaty, które wykazują największą świadomość ekonomiczną. Wynika to z faktu, że technologie zrównoważone koncentrują się przede wszystkim na przyspieszeniu procesów technologicznych, obniżeniu kosztów nośników energii oraz redukcji strat. Podsumowując, prowadzi to do zwiększenia efektywności ekonomicznej przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń środowiskowych.
Dalej wyjaśnia konkretne rozwiązania technologiczne PPG: – Idea zrównoważonego lakiernictwa obecna jest na świecie od wielu lat, a PPG jako globalny producent technologii lakierniczych, aktywnie dostosowuje swoje rozwiązania technologiczne oraz narzędzia do potrzeb klientów. Skrócenie procesu doboru koloru do minimum, poprzez przeniesienie go do cyfrowej rzeczywistości za pomocą PPG LINQ, automatyzacja przygotowania koloru bazowego z wykorzystaniem PPG MoonWalk, co zmniejsza straty materiałowe i uwalnia dodatkowe RBH, a także efektywne, niskoemisyjne technologie lakiernicze – takie jak produkty aplikowane podczas jednej wizyty PPG OneVisit, szybkoschnące produkty niewymagające wygrzewania czy utwardzane promieniowaniem UV – tworzą najszerszą na rynku ofertę dla zrównoważonego lakiernictwa, wspieraną profesjonalnym doradztwem oraz szkoleniami. Poznaj zdanie EXPERTa z firmy PPG Industries.
Innowacje w praktyce – systemy odzysku i optymalizacji
Systemy odzysku ciepła pozwalają na wykorzystanie energii z procesów suszenia do ogrzewania innych części warsztatu. Nowoczesne wymienniki ciepła mogą odzyskiwać do 40% energii, co szczególnie w okresie grzewczym przekłada się na znaczne oszczędności.
Recykling rozpuszczalników w miejscu użytkowania staje się coraz popularniejszy. Zaawansowane systemy destylacji mogą odzyskiwać do 95% rozpuszczalnika z procesów czyszczenia, drastycznie redukując koszty i ilość odpadów niebezpiecznych.
Jakub Tomaszewski, Product Manager z Multichem, szczegółowo wyjaśnia praktyczne korzyści: – Jako producent lakierów rozwijamy rozwiązania ograniczające zużycie materiałów, emisję LZO i ilość odpadów. Inwestycja w odzysk rozpuszczalników i uporządkowaną gospodarkę odpadami to najszybsze oszczędności w lakierni: mniej zakupów świeżych rozpuszczalników, niższe rachunki za utylizację i rzadsze wywozy. Do tego krótsze czasy czyszczenia, większa powtarzalność procesów, zgodność z BDO i mniejsze ryzyko kar. Dla klientów jest to sposób na realne oszczędności i stabilniejsze koszty pracy.
W kwestii, które produkty i systemy Multichem najefektywniej wspierają warsztaty w redukcji kosztów utylizacji odpadów oraz optymalizacji zużycia materiałów Jakub Tomaszewski dodaje: – Prowadząc szkolenia często stykam się z tym pytaniem, rekomenduję 2 filary „oszczędności”: system LV-Cryl (akrylowy zgodny z wymaganiami co do LZO) oraz wodny A2G. LV-Cryl zapewnia wysokie krycie, szybkie utwardzanie i krótsze czasy procesu, co ogranicza zużycie materiału i energii. A2G redukuje emisję LZO i ilość odpadów (system ma bardzo niskie straty), daje świetną powtarzalność kolorów i współpracuje z recyklerami. Cieszę się, że na szkoleniach i w ankietach klienci potwierdzają zorientowanie na realne oszczędności i większą wydajność. Poznaj zdanie EXPERTa z firmy Multichem.
Inteligentne zarządzanie kabinami lakierniczymi wykorzystuje sensory i algorytmy sztucznej inteligencji do optymalizacji parametrów pracy. System automatycznie dostosowuje temperaturę, wilgotność i przepływ powietrza do typu lakierowanego elementu, warunków otoczenia i charakterystyki stosowanego produktu.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Wyzwania implementacji i adaptacji
Przejście na zrównoważone lakiernictwo wiąże się z realnymi wyzwaniami operacyjnymi. Produkty wodorozcieńczalne często wymagają odmiennego podejścia do aplikacji – innych technik natrysku, zmienionego przygotowania podłoża, precyzyjniejszego kontrolowania warunków środowiskowych.
Konieczność przeszkolenia personelu stanowi znaczący koszt i czasochłonny proces. Mechanicy przyzwyczajeni do tradycyjnych produktów muszą nauczyć się nowych technik pracy, co wymaga inwestycji w programy szkoleniowe i okresu adaptacji.
Zarządzanie zapasami staje się bardziej skomplikowane, ponieważ produkty eco-friendly często mają krótszą żywotność po otwarciu. Warsztaty muszą lepiej planować zakupy i rotację materiałów, co wymaga zmian w procesach logistycznych.
Wyzwania związane z pojazdami elektrycznymi
Rozwój elektromobilności wprowadza dodatkowe wyzwania technologiczne, które wymagają specjalistycznego podejścia do procesów lakierniczych. Tomasz Palkowski, Technical Manager z BASF Coatings Services, szczegółowo wyjaśnia te wyzwania: – Pojazdy elektryczne wnoszą do warsztatów zupełnie nowe wyzwania – od bezpieczeństwa pracy z wysokim napięciem, przez delikatniejsze komponenty konstrukcyjne, aż po konieczność przestrzegania rygorystycznych standardów OEM. Jednym z najważniejszych aspektów jest ochrona akumulatora podczas naprawy – szczególnie w kontekście temperatury suszenia lakieru. Tradycyjne technologie mogą prowadzić do przegrzewania akumulatorów, dlatego warsztaty muszą szukać bardziej zrównoważonych i zaawansowanych rozwiązań.
BASF odpowiada na te wyzwania konkretnymi rozwiązaniami technologicznymi: – BASF Coatings Services – poprzez swoją markę premium Glasurit – oferuje kompleksowe i innowacyjne wsparcie dla warsztatów pracujących z NEV. Dzięki rozwiązaniomtakim jak Glasurit AraClass i ProClass, możliwe jest suszenie lakieru w temperaturze poniżej 60°C, w bezpiecznej temperaturze 40°C, w ekonomicznym czasie 20 minut. Co chroni żywotność akumulatorów i spełnia wymagania producentów OEM. Również linia produktów UV schnąca w temperaturze otoczenia dzięki promieniom UVA jest idealna do napraw pojazdów elektrycznych – reasumuje Tomasz Palkowski. Poznaj zdanie EXPERTa z firmy BASF Coatings Services.
Różne strategie adaptacji
Warsztaty mogą wybierać różne strategie przejścia na zrównoważone lakiernictwo. Strategia stopniowa zakłada wprowadzanie ekologicznych produktów element po element, rozpoczynając od tych, które dają największe oszczędności.
Strategia kompleksowa oznacza jednorazową wymianę całego asortymentu, często połączoną z modernizacją sprzętu. Strategia niszowa koncentruje się na wybranych segmentach rynku, gdzie ekologiczne rozwiązania są szczególnie cenione.
Korzyści długoterminowe
Badania branżowe pokazują, że warsztat lakierniczy inwestujący w zrównoważone technologie może liczyć na zwrot z inwestycji w okresie 18-24 miesięcy. Główne źródła oszczędności to:
- redukcja kosztów energii o 20-35%,
- zmniejszenie zużycia materiałów o 10-15%
- oraz obniżenie kosztów utylizacji odpadów o 30-40%.
Poprawa wizerunku jako warsztat proekologiczny otwiera dostęp do segmentu klientów świadomych środowiskowo, gotowych płacić premium za ekologiczne usługi. W segmencie B2B coraz więcej firm flotowych uwzględnia kryteria środowiskowe przy wyborze partnerów serwisowych.
Wsparcie dostawców w certyfikacji
Producenci materiałów lakierniczych odgrywają kluczową rolę w procesie transformacji branży, oferując kompleksowe wsparcie w uzyskiwaniu certyfikacji środowiskowych. AkzoNobel opracowało dedykowany program wsparcia, jak szczegółowo wyjaśnia Karolina Sypek: – AkzoNobel stworzyło program Sieć Zrównoważonych Napraw, który łączy troskę o planetę z celami biznesowymi. Na podstawie danych dostarczonych przez warsztaty mierzymy ślad węglowy działalności przy pomocy narzędzia Carbon Pulse. Uczestnik programu otrzymuje raport zawierający kluczowe informacje na temat emisji CO2, a także wskazówki, jak tę emisję obniżać. Wspólnie z ekspertami AkzoNobel pracuje nad optymalizacją procesów i skróceniem czasu K2K. Uczestnicy programu otrzymują certyfikat potwierdzający ich wysiłki w dążeniu do zrównoważonego rozwoju.
Nowe standardy jakości
Współczesne lakiery ekologiczne nie tylko dorównują tradycyjnym produktom pod względem jakości, ale często je przewyższają.
- Lepsza rozlewność,
- większa wydajność krycia,
- zwiększona trwałość powłok –
to cechy, które przekładają się na lepsze rezultaty końcowe i zadowolenie klientów.
Równocześnie rozwijają się nowe metody oceny jakości, uwzględniające nie tylko parametry techniczne, ale również wpływ na środowisko. Analiza cyklu życia produktu (LCA) staje się standardowym narzędziem oceny, a certyfikaty środowiskowe coraz częściej decydują o wyborze dostawcy.
Wyzwania przyszłości
Branża lakiernicza stoi przed kolejnymi wyzwaniami. Rozwój pojazdów elektrycznych zmienia wymagania dotyczące powłok lakierniczych. Nowe materiały konstrukcyjne, takie jak kompozyty węglowe czy zaawansowane stopy, wymagają specjalistycznych rozwiązań adhezyjnych.
Jednocześnie rosnące wymagania dotyczące recyklingu pojazdów oznaczają, że lakiery muszą być projektowane z myślą o łatwości usuwania i ponownego przetworzenia. To kolejne pole do innowacji i rozwoju nowych technologii.
Ekonomia transformacji
Analiza kosztów całkowitych (TCO) pokazuje, że inwestycja w zrównoważone lakiernictwo opłaca się w średnim terminie. Mimo wyższych kosztów początkowych, oszczędności operacyjne, możliwość pobierania wyższych cen za usługi eco-friendly oraz dostęp do nowych segmentów rynku sprawiają, że przedsięwzięcie jest ekonomicznie uzasadnione.
Równie istotne są korzyści niematerialne:
- poprawa wizerunku firmy,
- zwiększenie motywacji pracowników,
- możliwość uczestnictwa w programach branżowych i certyfikacyjnych.
Te elementy, choć trudne do skwantyfikowania, mają realny wpływ na pozycję konkurencyjną warsztatu.
Perspektywy rozwoju
Analitycy przewidują dalsze przyspieszenie transformacji w kierunku zrównoważonego lakiernictwa. Kluczowe trendy to:
- dalsze obniżanie limitów emisji LZO,
- wzrost świadomości ekologicznej klientów,
- rozwój technologii odzysku i recyklingu
- oraz wsparcie regulacyjne w postaci programów dotacyjnych i ulg podatkowych.
Do 2030 r. przewiduje się, że ponad 80% procesów lakierniczych w Europie będzie wykorzystywało technologie niskoemisyjne. Warsztaty, które nie dostosują się do tych trendów, mogą znaleźć się w defensywie konkurencyjnej.
Moment decyzji
Przemysł lakierniczy samochodowy znajduje się w punkcie przełomowym. Zrównoważone lakiernictwo przestało być niszowym trendem i staje się standardem rynkowym. Warsztaty, które zainwestują w eco-friendly technologie teraz, zyskają przewagę konkurencyjną i będą lepiej przygotowane na przyszłe wyzwania regulacyjne i rynkowe.
Transformacja ta nie jest jednorazowym wydarzeniem, ale procesem ciągłym, wymagającym strategicznego podejścia i długoterminowej perspektywy. Kluczem do sukcesu jest zrozumienie, że ekologiczne lakiernictwo to nie tylko obowiązek wobec środowiska, ale przede wszystkim szansa na poprawę efektywności operacyjnej i rentowności warsztatu.
Przedstawione wypowiedzi ekspertów z wiodących firm branży lakierniczej pokazują, że transformacja w kierunku zrównoważonego lakiernictwa już się rozpoczęła i przynosi wymierne korzyści zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne. To dowód na to, że przyszłość branży lakierniczej będzie należała do tych, którzy potrafią połączyć odpowiedzialność ekologiczną.
Źródło: Materiały redakcyjne
O Autorze
