Ergonomia przy wymianie kół ważna dla efektywności pracy i zdrowia mechaników

Ergonomia przy wymianie kół ważna dla mechaników Adobe Stock_zphoto83
Bogdan Kruk
19.3.2025

Wymiana kół to rutynowa czynność, która jest wykonywana codziennie w warsztatach samochodowych i wulkanizacyjnych. Niewiele osób jednak zdaje sobie sprawę, że niewłaściwe metody pracy i brak ergonomicznych rozwiązań mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych mechaników, a także obniżać efektywność i rentowność warsztatu.

  • Do czego może prowadzić brak ergonomii w pracy w warsztacie? Lepiej zapobiegać niż leczyć kontuzje i narażać swoje zdrowie! 
  • Poznaj najbardziej sprawdzone rozwiązania ergonomiczne – pomocne przy wykonywaniu zadań mechanika.
  • Organizacja miejsca pracy kluczowa dla ergonomii. 

Ergonomia to nauka o przystosowaniu:

  • narzędzi,
  • maszyn,
  • środowiska
  • i warunków pracy

do anatomicznych i psychofizycznych możliwości człowieka.

W branży warsztatowej, w której mechanicy codziennie podnoszą ciężkie elementy i wykonują powtarzalne ruchy, ergonomiczne podejście do pracy jest bardzo ważne. Wymiana kół to jedno z najbardziej obciążających fizycznie zadań, ponieważ mogą one (zwłaszcza w samochodach dostawczych czy SUV-ach) ważyć nawet 30–40 kg. Brak odpowiednich narzędzi i nieprawidłowa technika pracy prowadzi do:

  • przeciążeń,
  • kontuzji
  • i chorób zawodowych.

Jakie kroki podjąć, aby usprawnić proces wymiany kół? 

Podnoszenie i przenoszenie kół to jedno z najtrudniejszych zadań w warsztacie. W Polsce normy, które dotyczą maksymalnej masy przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez pracowników, określono w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym.

Zgodnie z § 13 ust. 1 tego rozporządzenia masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

  • dla kobiet – 12 kg przy pracy stałej (na odległość maksymalnie 25 m) i 20 kg przy pracy dorywczej,
  • dla mężczyzn – 30 kg przy pracy stałej (na odległość maksymalnie 25 m) i 50 kg przy pracy dorywczej.

Te wartości mogą jednak prowadzić do przeciążeń nawet u osób, które nie mają problemów z dźwiganiem samochodowych kół. Koła pojazdów osobowych i dostawczych są coraz większe i cięższe, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla mechaników. Wraz z wiekiem, zwłaszcza po 40. roku życia, mięśnie przykręgosłupowe człowieka tracą zdolność do kompensowania przeciążeń, co zwiększa ryzyko urazów.

Zbyt duże obciążenie może prowadzić do:

  • nadwyrężeń mięśni pleców i rąk, 
  • przeciążeń stawów kolanowych,
  • chronicznych bólów kręgosłupa, 
  • schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego.

Dodatkowo długotrwałe obciążanie kręgosłupa, zaburzenia w jego budowie, nadwaga oraz niewłaściwa technika podnoszenia kół mogą być przyczyną poważnych urazów, takich jak przepuklina kręgosłupa. Ważne jest więc wdrożenie ergonomicznych metod pracy i stosowanie odpowiednich narzędzi wspomagających.

Rozwiązania ergonomiczne – jak ułatwić pracę mechanikom?

Aby ograniczyć ryzyko kontuzji, poprawić wydajność pracy oraz zwiększyć komfort i bezpieczeństwo mechaników, warto stosować specjalistyczne urządzenia i akcesoria. Oto ergonomiczne rozwiązania, które usprawniają codzienną pracę w warsztacie i minimalizują obciążenie fizyczne:

Podnośniki do kół

Podnośniki kół do montażownic i mobilne podnośniki do kół zaprojektowano tak, aby ułatwiały pracę przy wymianie opon i minimalizowały u mechaników ryzyko urazów mięśniowo-szkieletowych. Warto zwrócić uwagę na:

  • ręczne podnośniki do kół – hydrauliczne modele są stosunkowo niedrogie i samowystarczalne, jednak ich prędkość podnoszenia jest stosunkowo niska,
  • podnośniki akumulatorowe – działają szybciej i wymagają mniejszego wysiłku ze strony mechanika,

Podnośniki do samochodów

Podnośniki samochodowe to niezbędne wyposażenie każdego warsztatu wulkanizacyjnego i serwisu samochodowego. Ich odpowiedni dobór wpływa na ergonomię pracy oraz bezpieczeństwo mechaników:

  • podnośniki dwukolumnowe i czterokolumnowe – są stabilne i umożliwiają wygodny dostęp do pojazdu,
  • podnośniki nożycowe – kompaktowe i idealne do małego warsztatu i szybkiej wymiany kół,
  • podnośniki mobilne – zapewniają elastyczność pracy w różnych warunkach warsztatowych.

Magazynowanie i składowanie kół

Organizacja miejsca pracy ma kluczowe znaczenie dla ergonomii. Opony i koła pojazdów klientów powinny być składowane w sposób uporządkowany, najlepiej na regałach dostosowanych do przechowywania ciężkich elementów. Aby zapewnić bezpieczeństwo, warto:

  • używać specjalistycznych podnośników, magazynowych wózków wysokiego składowania do zdejmowania i układania kół na regałach,
  • utrzymywać porządek w magazynie – czyste drogi transportowe oraz odpowiednio oznaczone przestrzenie zmniejszają ryzyko potknięć i upadków, 
  • korzystać z automatycznych systemów składowania – usprawniają one logistykę i zmniejszają konieczność ręcznej obsługi kół.

Wózki do transportu kół

Ręczne przetaczanie dużych i ciężkich kół jest niebezpieczne i może prowadzić do urazów. Właśnie dlatego należy stosować specjalistyczne wózki transportowe, które:

  • umożliwiają pobranie kompletu opon bezpośrednio z dolnego regału, 
  • eliminują konieczność ręcznego dźwigania kół,
  • mogą być wyposażone w systemy unoszenia, co ułatwia zakładanie kół na oś pojazdu,
  • pozwalają na bezpośredni załadunek na magazynowy wózek wysokiego składowania,
  • zmniejszają ryzyko kontuzji i zwiększają efektywność prac.

Kompresory i narzędzia pneumatyczne

Pneumatyczne i elektryczne narzędzia znacząco redukują wysiłek mechanika i przyspieszają pracę. Wśród niezbędnego wyposażenia warsztatu wymiany opon powinny się znaleźć: 

  • kompresor tłokowy lub sprężarka śrubowa,
  • montażownice do opon,
  • pneumatyczne klucze do kół.

Programy serwisowe

Nowoczesne technologie wspomagają ergonomię pracy, minimalizując konieczność wykonywania zbędnych czynności manualnych. Programy serwisowe umożliwiają:

  • zarządzanie kartoteką klientów,
  • szybki dostęp do historii serwisowej pojazdu, 
  • monitorowanie miejsc przechowywania opon oraz kół klientów,
  • automatyzację procesów logistycznych w magazynie i w warsztacie.

Maty antyzmęczeniowe

Długotrwała praca mechaniki w pozycji stojącej może prowadzić do bólu pleców, nóg i zmęczenia stawów. Maty antyzmęczeniowe redukują nacisk na stawy i poprawiają komfort pracy.

Praktyczne wskazówki dla mechaników

Oprócz stosowania ergonomicznych narzędzi warto zwracać uwagę na technikę pracy. Oto kilka podstawowych zasad, które mechanicy powinni mieć na uwadze:

  • Unikaj podnoszenia kół z pozycji pochylonej – zamiast tego korzystaj z podnośników i innych narzędzi wspomagających.
  • Zginaj nogi, nie plecy – siła podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów powinna pochodzić z mięśni nóg, a nie z kręgosłupa.
  • Wykonuj prace montażowe w ergonomicznej pozycji ciała – unikaj długotrwałego schylania się i powtarzalnych ruchów skrętnych tułowia.
  • Rób regularne przerwy – krótkie odpoczynki pomagają uniknąć zmęczenia i przeciążenia mięśni.
  • Dbaj o kondycję fizyczną – regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i brzucha zmniejszają ryzyko kontuzji. 
  • Stosuj odpowiednią odzież i rękawice robocze – ubrania powinny być wygodne i nieograniczające ruchów, a rękawice zapewniać dobry chwyt, umożliwić wykonywanie precyzyjnych prac oraz ochronę dłoni.

Ergonomia przy wymianie kół to temat, który powinien być priorytetem w każdym warsztacie wulkanizacyjnym i samochodowym. Odpowiednie narzędzia i techniki pracy nie tylko chronią zdrowie mechaników, ale także wpływają na efektywność i rentowność biznesu.

Inwestycja w ergonomiczne rozwiązania szybko się zwraca, poprawiając komfort pracy i zmniejszając skalę absencji pracowników. Warto więc zadbać odpowiednie warunki, aby wymiana kół była nie tylko szybka, ale i bezpieczna.

Źródło: Materiały redakcyjne

O Autorze

Bogdan Kruk

Redaktor miesięcznika „autoEXPERT”

autoExpert 03 2025

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę