• Zanieczyszczenia to zabójcy sprężarek – metalowe opiłki i pozostałości po awarii krążące w układzie klimatyzacji niemal gwarantują szybkie uszkodzenie nowo zamontowanego kompresora.
• Sprawa gwarancyjna? Pokaż dowód płukania! Producenci sprężarek klimatyzacji potrafią rozpoznać nieprzepłukany układ i często odrzucają roszczenia gwarancyjne bez potwierdzenia wykonania tej usługi.
• 3 skuteczne metody płukania: płukanie chemiczne (najdokładniejsze), płukanie czynnikiem chłodniczym (akceptowane przez producentów) oraz płukanie azotem (ekonomiczne) – każda metoda ma swoje zalety i zastosowania.
• Inwestycja w reputację warsztatu – profesjonalne płukanie układu klimatyzacji to nie tylko zabezpieczenie przed kosztownymi reklamacjami, ale przede wszystkim sposób na zdobycie lojalności klientów i przewagi konkurencyjnej.

Zanieczyszczenia w instalacji czynnika chłodniczego stanowią poważne zagrożenie dla prawidłowego działania klimatyzacji samochodowej. Metalowe opiłki, fragmenty tworzyw sztucznych i inne pozostałości, które powstały w wyniku uszkodzenia sprężarki, krążą w układzie, powodując kolejne uszkodzenia. Szczególnie niebezpieczna jest sytuacja, w której po awarii sprężarki nie wykonano dokładnego płukania układu przed montażem nowego komponentu. Zanieczyszczenia pozostawione w instalacji są niemal gwarancją, że również nowy kompresor klimatyzacji szybko ulegnie awarii.

Zasada działania układu klimatyzacji – co warto wiedzieć? 

Sprężarka klimatyzacji (kompresor klimatyzacji), napędzana przez silnik za pomocą profilowanego paska, spręża gazowy czynnik chłodniczy, zwiększając jego ciśnienie i temperaturę. Następnie sprężony czynnik trafia do skraplacza (chłodnicy klimatyzacji), gdzie oddaje ciepło i zmienia stan z gazowego na ciekły.

Kolejnym elementem układu jest filtr (osuszacz klimatyzacji), który pochłania wilgoć i zatrzymuje zanieczyszczenia. Oczyszczony czynnik chłodniczy przepływa następnie do zaworu rozprężnego, gdzie ulega rozprężeniu i ponownie zmienia stan – z ciekłego na gazowy. Schłodzony podczas rozprężania czynnik trafia do parownika klimatyzacji, umieszczonego pod deską rozdzielczą. Powietrze przepływające przez parownik ochładza się, a wentylator kieruje je do wnętrza samochodu, zapewniając w nim komfortową temperaturę.

Olej w układzie klimatyzacji – dlaczego jest tak ważny?

Sprężarka klimatyzacji wymaga odpowiedniego smarowania. W przeciwieństwie do silnika spalinowego nie ma miski olejowej – część oleju sprężarkowego stale krąży w instalacji wraz z czynnikiem chłodniczym. Niedostateczne smarowanie prowadzi do przedwczesnej awarii kompresora klimatyzacji.

Typowe uszkodzenia obejmują zużycie uszczelnień wałka, uszkodzenie łożysk, zatarcie tłoków i pęknięcie obudowy. Charakterystycznym symptomem problemów jest srebrne zabarwienie oleju, które wskazuje na obecność metalicznych cząstek powstałych w procesie zużycia sprężarki.

Gwarancja na sprężarkę – co sprawdzają producenci? 

Dostawcy sprężarek klimatyzacji samochodowej bardzo poważnie traktują kwestię prawidłowego płukania. Pierwszą czynnością przy rozpatrywaniu roszczeń gwarancyjnych jest sprawdzenie, czy układ został odpowiednio przepłukany przed wymianą sprężarki. Specjaliści na podstawie wyglądu oleju potrafią określić, czy instalacja została dokładnie wyczyszczona. 

Wielu producentów wymaga potwierdzenia na fakturze wykonania czyszczenia układu klimatyzacji. Brak takiego potwierdzenia bardzo często skutkuje odrzuceniem roszczeń gwarancyjnych.

Kiedy płukanie układu klimatyzacji jest niezbędne?

Płukanie układu klimatyzacji jest bezwzględnie konieczne w następujących przypadkach:

• po mechanicznym uszkodzeniu sprężarki,
• po uszkodzeniu filtra osuszacza, 
• po wymianie skraplacza uszkodzonego przez sól drogową,
• po usunięciu zużytego lub zanieczyszczonego czynnika i oleju,
• jeśli w układzie pojawią się metalowe opiłki lub inne zanieczyszczenia.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której sprężarkę wymieniono wyłącznie z powodu usterki elektrycznej (np. uszkodzonego sprzęgła magnetycznego, zabezpieczenia koła pasowego lub zaworu sterującego). W takim przypadku płukanie układu zwykle nie jest konieczne. Zaleca się jednak spuszczenie oleju ze starej sprężarki w celu sprawdzenia jego stanu. Jeśli olej jest czysty i nie zawiera widocznych zanieczyszczeń, płukanie można pominąć.

Najpopularniejsze metody płukania układu klimatyzacji

W praktyce warsztatowej stosuje się trzy główne metody płukania układu klimatyzacji: środkami chemicznymi, czynnikiem chłodniczym oraz azotem.

1. Płukanie klimatyzacji środkami chemicznymi

Najskuteczniejszą metodą czyszczenia układu klimatyzacji jest płukanie specjalnym środkiem chemicznym, który usuwa nawet trudne zanieczyszczenia, takie jak żywica czy szlam. Preparat do instalacji można wprowadzać za pomocą prostego zestawu z pojemnikiem pod ciśnieniem i ręcznym pistoletem do płukania lub przy użyciu bardziej zaawansowanego urządzenia płuczącego, które zapewnia większą precyzję. 

Po zakończeniu procesu układ przedmuchuje się azotem pod ciśnieniem nieprzekraczającym 12 barów, aby usunąć resztki płynu i osuszyć komponenty. Wadą tej metody są koszty zakupu i utylizacji środka czyszczącego, a także brak oficjalnej akceptacji większości producentów pojazdów.

2. Płukanie klimatyzacji czynnikiem chłodniczym

W tej metodzie, zatwierdzonej przez wielu producentów samochodów, wykorzystuje się ciekły czynnik chłodniczy R134a lub R1234yf. Nowoczesne stacje serwisowe często mają zintegrowaną funkcję płukania, co ułatwia proces. 

Układ przepłukuje się podgrzanym czynnikiem chłodniczym pod wysokim ciśnieniem, a następnie się go odsysa, oczyszczając instalację. Proces ten należy powtórzyć kilkukrotnie. Przezroczysty wziernik umożliwia monitorowanie płukania i ocenę czynnika, gdy wraca on do układu bez zanieczyszczeń.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Klimatyzacja

Kompleksowe zarządzanie temperaturą

Zasięg pojazdów elektrycznych zależy od wydajności zastosowanych akumulatorów trakcyjnych. Duże znaczenie dla ich sprawności i żywotności ma temperatura pracy poszczególnych ogniw. 

Klimatyzacja

Układy klimatyzacji i chłodzenia w pojazdach elektrycznych i hybrydowych

Pojazdy elektryczne i hybrydowe stawiają przed warsztatami samochodowymi nowe wyzwania, szczególnie w zakresie układów klimatyzacji i zarządzania temperaturą. 

Zaletą tej metody jest brak konieczności stosowania dodatkowych środków czyszczących – czynnik chłodniczy jest oczyszczany i poddawany recyklingowi w stacji serwisowej. Metoda ta skutecznie usuwa zanieczyszczony olej i luźne cząstki, ale ma ograniczoną efektywność w przypadku szlamu i opiłków.

3. Płukanie klimatyzacji azotem

Procedura płukania azotem technicznym to w rzeczywistości metoda przedmuchiwania układu. Azot stosuje się głównie do wykrywania nieszczelności i osuszania instalacji, a także do usuwania luźnych zanieczyszczeń. Gaz wprowadza się do układu pod ciśnieniem 10–15 barów, a wydmuchane zanieczyszczenia zbiera za pomocą czystej szmatki umieszczonej przy wylocie przedmuchiwanej instalacji. Podczas procesu należy kontrolować przyłącze azotu: nagły wzrost ciśnienia może świadczyć o zablokowaniu przepływu, co grozi uszkodzeniem komponentów.

Zaletą tej metody jest jej niski koszt i brak wydatków na utylizację. Natomiast wadą jest ograniczona skuteczność w usuwaniu uporczywych zanieczyszczeń – przedmuchiwanie azotem usuwa jedynie luźne osady. Najlepsze efekty osiąga się, łącząc tę metodę z płukaniem chemicznym.

Alternatywne rozwiązanie – system dwóch butli

Metoda dwóch butli to prosty sposób na usuwanie zanieczyszczeń bez konieczności stosowania specjalistycznego sprzętu. Proces płukania przeprowadza się przy użyciu czynnika R134a, który jest podawany do układu bezpośrednio z ogrzewanej butli. Do odbioru zanieczyszczonego gazu potrzebne są dodatkowa butla, a także adaptery, przewody i wziernik, który umożliwia kontrolę przebiegu płukania.

Po wymontowaniu sprężarki i zaworu rozprężnego butle podłącza się do obiegu czynnika chłodniczego – napełnioną butlę do przewodu z parownika, a pustą do króćca wylotowego ze sprężarki. Wziernik kontrolny należy wpiąć w przewód idący do butli na zanieczyszczony czynnik. Po podgrzaniu butli do ok. 70^oC ciśnienie wzrasta do 18–20 barów, co umożliwia przepływ czynnika przez układ do pustej butli. W trakcie tego procesu czynnik zasysa zanieczyszczenia, które osadzają się na dnie pustej butli.

Praktyczne wskazówki dotyczące profesjonalnego płukania

Niezależnie od wybranej metody istnieją uniwersalne zasady skutecznego serwisu klimatyzacji. Kolejno należy:

1. Rozszczelnić układ, aby wyczyścić wszystkie elementy i sekcje rur indywidualnie. 
2. Wymienić komponenty, takie jak sprężarka, filtr osuszacza, filtr czynnika chłodniczego i zawór rozprężny (dotyczy to również wieloprzepływowych wymienników ciepła). 
3. Połączyć komponenty,  które podlegają płukaniu, za pomocą odpowiednich adapterów lub płukać je osobno dla lepszego efektu. 
4. Płukać zgodnie z kierunkiem przepływu czynnika chłodniczego. 
5. Wymienić wszystkie uszczelki. Nowe zwilżyć olejem chłodniczym. Uzupełnić odpowiednią ilość oleju zgodnie z instrukcjami producenta. 
6. Rozważyć zastosowanie sit filtrujących w rurze wlotowej jako dodatkowej ochrony sprężarki. 
7. Dodać detektor wycieku UV do czynnika podczas ponownego napełniania układu lub użyć oleju z dodatkiem UV dla łatwiejszej diagnostyki. 

Prawidłowe płukanie układu klimatyzacji, choć czasochłonne i wymagające specjalistycznego sprzętu, to inwestycja w satysfakcję klienta i dobrą reputację warsztatu. Koszty, które wiążą się z powtórną awarią sprężarki i utratą zaufania klientów, znacznie przewyższają wydatki na dokładny serwis.

W dobie rosnącej świadomości klientów profesjonalna obsługa klimatyzacji jest już nie luksusem, lecz standardem. Warsztaty, które dbają o czystość układu, zyskują przewagę konkurencyjną i lojalność klientów. Dbałość o detale, takie jak prawidłowe płukanie, to znak rozpoznawczy prawdziwego profesjonalisty w branży motoryzacyjnej.

Źródło: Materiały redakcyjne