• Budowa koła a wskazówki dotyczące oceny stanu dwumasy.
• Kiedy wymenić DKZ? Poznaj objawy zużcia i nieprawidłowego działania. 
• Diagnostyka związana z wykryciem usterek w dwumasowym kole zamachowym – na co wyczulić kierowców, jak przedłużyć żywotność tego elementu?

Dzięki funkcji tłumienia drgań dwumasa zapobiega wibracjom nadwozia i stukaniu w skrzyni biegów, co znacząco poprawia jakość jazdy. I choć zastosowanie dwumasy wydłuża żywotność podzespołów układu napędowego, sama jest konstrukcją podatną na zużycie, zwłaszcza w pojazdach intensywnie eksploatowanych. W warsztatach samochodowych diagnoza i wymiana DKZ należą do bardziej wymagających zadań. 

Budowa koła dwumasowego

Budowa DKZ jest stosunkowo złożona. Jego kluczowe elementy to dwie oddzielne masy zamachowe – pierwotna i wtórna – połączone zestawem sprężyn tłumiących. Masa pierwotna jest montowana bezpośrednio na wale korbowym silnika, natomiast masa wtórna, wraz z tarczą zabierakową, współpracuje z układem sprzęgła i skrzynią biegów. 

Między masami znajdują się sprężyny łukowe i tłumiki drgań, które skutecznie pochłaniają drgania generowane przez jednostkę napędową. Dzięki łożysku ślizgowemu obie masy mogą nieznacznie wychylać się względem siebie. Sprzyja to skuteczniejszemu tłumieniu drgań i zmniejszeniu obciążenia pozostałych podzespołów układu napędowego, chroniąc je przed przyspieszonym zużyciem.

Mimo że taka konstrukcja znacząco zwiększa komfort jazdy, to właśnie złożoność DKZ sprawia, że jest ono podatne na uszkodzenia. Szczególnie w pojazdach narażonych na intensywną eksploatację oraz przeciążenia.

Jak działa koło dwumasowe

Zastosowanie DKZ pozwala obniżyć zakres drgań poniżej prędkości obrotowej biegu jałowego, czyli poza typowy zakres pracy silnika. Rozwiązanie to polega na rozdzieleniu tradycyjnego koła zamachowego na dwie oddzielne tarcze, między którymi umieszczono tłumik drgań skrętnych.

Dzięki temu możliwe jest lepsze pochłanianie drgań, które wynikają z nierównomiernej pracy silnika oraz cyklicznego zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej. Drgania generowane przez silnik najpierw są pochłaniane przez pierwsze koło zamachowe, które jest wyposażone w moduł sprężyn tłumiących. Znacząco zmniejsza to obciążenie pozostałych elementów układu napędowego.

W efekcie drugie koło zamachowe, sprzęgło i skrzynia biegów pracują płynniej, bez nadmiernych drgań i stuków. Dzięki DKZ możliwa jest praca silnika przy bardzo niskich prędkościach obrotowych, co szczególnie sprzyja pojazdom wyposażonym w skrzynie biegów z dodatkowymi przekładniami przyspieszającymi.

Objawy zużycia koła dwumasowego

Zużycie DKZ sygnalizuje wiele symptomów, które mogą znacząco obniżyć komfort jazdy i wpływać na działanie układu napędowego. Do najczęstszych objawów należą charakterystyczne stukanie lub metaliczne dźwięki, które dobiegają z okolicy skrzyni biegów, szczególnie słyszalne na biegu jałowym lub podczas gaszenia silnika.

Z kolei wibracje, przenoszące się na nadwozie pojazdu, mogą być wyczuwalne zwłaszcza podczas ruszania, zmiany biegów czy gwałtownego przyspieszania. Innymi objawami są drżenie drążka zmiany biegów i trudności z płynną zmianą biegów, co może świadczyć o nadmiernym zużyciu sprężyn tłumiących w kole dwumasowym.

Kiedy wymiana dwumasy jest niezbędna?

Dla mechaników kluczowe jest zrozumienie momentu, w którym wymiana DKZ staje się koniecznością. Należy ją rozważyć, kiedy w pojeździe pojawią się wyraźne objawy nieprawidłowości, takie jak stukanie, wibracje lub trudności z płynną zmianą biegów. Ich źródłem może być niedostateczne tłumienie drgań skrętnych, co często wskazuje na uszkodzenie tłumika drgań, sprężyn tłumiących lub nawet na pęknięcie mas zamachowych.

Mechanicy szczególną uwagę powinni zwracać na nietypowe odczucia podczas jazdy próbnej autem klienta: szarpanie lub dodatkowe drgania mogą sygnalizować problemy z dwumasą. Przeprowadzenie takiej jazdy jest niezbędne, ponieważ pozwala zidentyfikować symptomy, które nie zawsze są widoczne w statycznej diagnostyce. Warto też pamiętać, że w pojazdach intensywnie eksploatowanych (np. w miejskich flotach czy pojazdach holujących) wymiana DKZ może być konieczna wcześniej niż w pojazdach, które są użytkowane w mniej wymagających warunkach.

Regularne przeglądy i diagnostyka stanu dwumasy to kluczowe elementy rutynowej obsługi pojazdu. W przypadku jakichkolwiek oznak zużycia należy bezzwłocznie skonsultować się z użytkownikiem auta w celu podjęcia odpowiednich działań. Wczesna interwencja nie tylko redukuje koszty napraw, ale także znacząco wpływa na bezpieczeństwo na drodze.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Oleje i smary

Olejowe perypetie, czyli przegląd usterek związanych z olejem silnikowym

Za najczęstsze problemy związane z eksploatacją oleju silnikowego uznaje się wszelkiego rodzaju wycieki, zaniki ciśnienia oleju albo jego zbyt niski poziom w silniku. 

O czym należy pamiętać przy wymianie koła dwumasowego

Kiedy nadchodzi czas wymiany zużytego DKZ, wielu klientów szuka tańszych alternatyw. Niektórzy dostawcy części jako zamiennik oferują jednomasowe koła zamachowe. Choć początkowo mogą wydawać się korzystniejsze cenowo, ich zastosowanie może prowadzić do problemów w pracy układu napędowego.

Przy wymianie DKZ kluczowe jest sprawdzenie, jaki typ koła zaleca producent pojazdu. Koło dwumasowe bowiem jest zawsze precyzyjnie dopasowane do konkretnego układu napędowego danej marki i modelu. Zaleca się też stosowanie części o wysokiej jakości od renomowanych producentów. Montaż tańszych zamienników niewiadomego pochodzenia może nie tylko przyspieszyć zużycie komponentów, ale także prowadzić do uszkodzenia układu napędowego.

Podczas wymiany warto sprawdzić stan innych elementów powiązanych, takich jak sprzęgło, łożyska czy tarcza dociskowa – również te części mogą wymagać wymiany, która zapewni prawidłowe działanie nowej dwumasy. Należy też rygorystycznie przestrzegać procedur montażowych, z zachowaniem właściwego momentu dokręcania i użyciem odpowiednich narzędzi, aby uniknąć błędów montażowych, które mogą skrócić żywotność nowego koła dwumasowego. Starannie przeprowadzona wymiana zwiększa bezpieczeństwo jazdy i pozwala maksymalnie wykorzystać właściwości zamontowanego elementu.

Dokładna diagnostyka uszkodzeń

Dokładna diagnostyka uszkodzeń DKZ wymaga uwzględnienia zarówno charakteru uszkodzenia, jak i przyczyn, które mogą wpływać na jego funkcjonowanie. Objawy, takie jak nieprzyjemne dźwięki, stuki czy szarpania podczas przyspieszania, nie zawsze wskazują bezpośrednio na uszkodzenie samego koła dwumasowego.

Często mogą być to symptomy związane z innymi komponentami pojazdu, np. ze zużyciem silnika, z problemami z wtryskiwaczami lub z awariami układu zapłonowego i paliwowego. Podobne objawy mogą dawać także problemy z przepustnicą, zaworami EGR, a także uszkodzenia łożyskowania wałka sprzęgłowego lub zużycie jego wielowypustu.

Z doświadczeń ekspertów, którzy zajmują się serwisem części zamiennych, wynika, że wymiana dwumasowego koła zamachowego w takich sytuacjach nie zawsze jest konieczna. W przypadku wykrycia nieprawidłowości mechanicy powinni przeprowadzić kompleksową diagnostykę, aby zidentyfikować rzeczywiste źródło problemu. Warto zaznaczyć, że ocena zużycia DKZ często nie jest możliwa bez jego demontażu, co dodatkowo zwiększa znaczenie precyzyjnej diagnostyki. Z tego powodu zaleca się dokładną analizę, która pozwoli ustalić, czy przyczyną problemów jest rzeczywiście koło dwumasowe, czy są nim inne elementy pojazdu.

Jak opóźnić zużycie koła dwumasowego

Mechanicy powinni uświadamiać kierowcom, że styl jazdy i sposób użytkowania pojazdu bezpośrednio wpływają na żywotność dwumasowego koła zamachowego, a także na potencjalne koszty związane z jego naprawą lub wymianą. Aby przedłużyć sprawność DKZ, warto przekazać klientom kilka zaleceń.

Przede wszystkim zaleca się unikanie jazdy na niskich obrotach i przyspieszania z maksymalnym obciążeniem na niskich biegach. Dwumasa źle znosi sytuacje, w których silnik pracuje pod dużym obciążeniem przy niskich obrotach – prowadzi to do szybszego zużycia i uszkodzenia sprężyn łukowych.

Ważne jest również, aby kierowcy unikali częstych i dynamicznych startów, które generują duże obciążenia na DKZ. Mechanicy mogą przypomnieć klientom także o tym, że na szybsze zużycie koła dwumasowego wpływa długotrwała jazda w intensywnym ruchu miejskim, ponieważ w takich warunkach DKZ pracuje intensywniej. Jeśli kierowca wie, że jego pojazd jest eksploatowany w trudnych warunkach, warto mu zasugerować regularne przeglądy. Pozwolą one bowiem na wczesne wykrycie ewentualnych problemów z DKZ.

Źródło: Materiały redakcyjne