Dlaczego płyn chłodzący silnik wymaga wymiany?

Dlaczego płyn chłodzący silnik wymaga wymiany? Adobe Stock – Nikkytok
Bogdan Kruk
11.6.2025

Płyny chłodnicze są jednymi z najrzadziej wymienianych płynów eksploatacyjnych, jednak ich niedostateczna ilość lub nadmierne zużycie mogą prowadzić do poważnych awarii w samochodzie. Należy więc pamiętać, że regularna kontrola stanu płynów i ich wymiana (zgodnie z zaleceniami producenta) są kluczowe w utrzymaniu sprawności i bezpieczeństwa pojazdu.

  • Najsłabsze ogniwo w układzie chłodzenia: płyny chłodnicze. 
  • Jak rozpoznać, że płyn chłodniczy wymaga wymiany? Pamiętaj, że niedoinwestowanie w regularne wymiany może powodować poważne usterki samochodu. 
  • Do czego służą i jak działają pływaki, kulki z tworzywa sztucznego i arometry oraz chemiczne paski testowe? 

W nowoczesnych pojazdach rzadko dochodzi do przegrzania silnika, głównie dzięki wysokiej jakości pompom i wężom (które umożliwiają przepływ płynów chłodzących), precyzyjnie działającym termostatom i ulepszonym systemom zarządzania jednostkami napędowymi. Niestety, nadal najsłabszym ogniwem pozostają właśnie płyny chłodnicze.

Niezależnie od tego, czy jest to standardowy płyn chłodnic samochodowych (który zaleca się wymieniać co 2 lata po wlaniu go do układu chłodzenia), czy też płyn o przedłużonej trwałości (który wymaga wymiany po 3−5 latach ciągłej eksploatacji) – oba w końcu ulegną zużyciu, tracąc zdolność do skutecznej ochrony elementów, z którymi mają bezpośredni kontakt.

Różnice tkwią w szczegółach 

Płyn chłodzący silnik, po przejechaniu przez samochód nawet 250 tys. km może wyglądać tak samo jak płyn przy niemal zerowym przebiegu pojazdu. Rzeczywista różnica między dobrą a złą jakością chłodziwa nie jest bowiem widoczna gołym okiem. Różnice te tkwią w szczegółach jego składu chemicznego i zależą od przebiegu auta. Płyny do chłodnic samochodowych zawierają dodatki, które zapewniają im lekko zasadową lub neutralną wartość pH, ale ich trwałość jest ograniczona.

Kiedy te związki chemiczne ulegają wyczerpaniu lub degradacji, odczynu pH nie da się już kontrolować. Jego wartość wzrasta wtedy gwałtownie, co szkodliwie działa na układ chłodzenia silnika. Warto uświadomić kierowcom, że niedoinwestowanie w regularną wymianę płynu chłodniczego może prowadzić do poważnych uszkodzeń, które są kosztowne w naprawie i mogą spowodować awaryjne sytuacje na drodze.

Główne parametry płynów chłodniczych 

Płyn chłodniczy charakteryzuje się dwoma głównymi parametrami, które można przeanalizować, aby upewnić się co do zasadności jego wymiany. Pod uwagę bierzemy:

  • stan pakietu dodatków uszlachetniających,
  • wartość temperatury zamarzania.

Specjalne dodatki są kluczowym elementem płynu chłodzącego. Ich głównym zadaniem jest tworzenie ochronnej warstwy na powierzchni metalowych elementów instalacji, która chroni je przed działaniem korozji. Inne składniki pakietu dodatków przyczyniają się też do efektywnej wymiany ciepła, ograniczają zjawisko kawitacji i umożliwiają mieszanie się płynu chłodzącego z innymi płynami. Ponadto niektóre dodatki wydłużają żywotność uszczelek i elementów montażowych wykonanych z tworzywa sztucznego.

Rola płynu chłodniczego – poznaj zdanie EXPERTki z firmy ORLEN OIL.

Pomiar parametrów płynów chłodniczych 

Temperaturę zamarzania mierzy się na podstawie gęstości płynu chłodzącego. Jej pomiar pozwala zidentyfikować chłodziwo, którego jakość obniżyła się np. przez dolanie dodatkowej wody do zbiorniczka płynu chłodniczego przez użytkownika pojazdu. Stężenie lub temperaturę zamarzania płynu chłodzącego można zmierzyć za pomocą zwykłego areometru. W najprostszych tego rodzaju urządzeniach do określenia gęstości płynów wykorzystuje się skalibrowany pływak lub mniej dokładne kulki z tworzywa sztucznego.

Prawidłowe przeprowadzone pomiary płynu chłodniczego 

Pomiar stężenia pozwala określić, w jakim stopniu chłodziwo jest zabezpieczone przed zamarzaniem lub wrzeniem. Ważne jest, żeby pomiary gęstości płynu chłodzącego przeprowadzać na zimnym i wyłączonym silniku oraz stosować korekcje wyników pomiarów, aby uzyskać dokładne i wiarygodne wyniki, które odzwierciedlają rzeczywiste właściwości płynu. Areometry są stosunkowo proste w budowie i obsłudze, ale mogą być mniej dokładne niż bardziej zaawansowane refraktometry optyczne.

Te urządzenia są dokładniejsze w działaniu i umożliwiają automatyczną kompensację temperatury. Płyny niezamarzające na bazie glikolu etylenowego lub glikolu polietylenowego mają nieco inną gęstość. Aby uzyskać dokładne wyniki testu, warto użyć areometru lub refraktometru z odpowiednią skalą lub z podwójną podziałką. Żeby szybko i łatwo określić parametry płynu chłodniczego, można posłużyć się chemicznymi paskami testowymi. Wystarczy zanurzyć je w badanym płynie chłodniczym.

Zanurzenie pasków chemicznych

Paski te, wykonane z papieru kapilarnego, reagują na obecność pewnych rozpuszczonych pierwiastków mineralnych w chłodziwie, zmieniając kolor – co wskazuje na prawidłowy, marginalny lub zły odczyn pH chłodziwa. Niektóre paski testowe pokazują też stężenie płynu niezamarzającego (glikolu) w płynie chłodzącym. Dodatkową zaletą pasków jest to, że wyniki z przeprowadzonych testów można udostępnić właścicielowi pojazdu, dołączając zużyty pasek do formularza zgłoszenia serwisowego.

Usługa serwisowania płynu chłodniczego 

Wielu kierowców uważa, że przebieg pojazdu jest najważniejszym czynnikiem, który determinuje konieczność wymiany płynu chłodniczego. Choć jednak przebieg jest istotnym wyznacznikiem, producenci w określaniu okresów wymiany płynu chłodniczego uwzględniają również inne czynniki. Konstruktorzy i technolodzy opracowują skład chłodziwa tak, aby odpowiadał on wymaganiom silnika spalinowego i różnym czynnikom, takim jak:

  • warunki klimatyczne,
  • styl jazdy,
  • czas podróży.

Dlatego też, choć przebieg pojazdu jest ważny, nie jest jedynym czynnikiem, od którego zależy termin wymiany płynu chłodniczego. Jeśli mechanik samochodowy wykonuje naprawę pompy wodnej, wymianę węży lub rdzenia nagrzewnicy, zaleca się całkowite spuszczenie płynu chłodniczego. Uzupełnienie płynu w takiej sytuacji może prowadzić do nieprawidłowego odczynu pH i temperatury jego zamarzania.

Sprawdzanie gęstości płynu

Przed przystąpieniem do naprawy układu chłodzenia silnika należy również sprawdzić gęstość płynu. Wielu kierowców bowiem wie, jak uzupełnić poziom płynu chłodniczego wodą, co może prowadzić do jego rozcieńczenia. W dzisiejszych czasach warsztatom trudno jest promować usługę serwisowania płynu chłodniczego. Odpowiednie poinformowanie klientów o znaczeniu płynu chłodniczego może jednak sprawić, że to zlecenie stanie się czymś więcej niż tylko dodatkiem do ogólnego przeglądu pojazdu.

Źródło: Materiały redakcyjne

O Autorze

Bogdan Kruk

Redaktor miesięcznika „autoEXPERT”

Tagi artykułu

autoExpert 06 2025

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę