Techniki naprawy opon w samochodach ciężarowych są różne. W zależności od rozmiaru i umiejscowienia uszkodzenia stosuje się różnego rodzaju łatki, sztyfty lub wkłady naprawcze. Przed zastosowaniem każdego z nich należy odpowiednio przygotować miejsce naprawy. W zależności od rozmiarów uszkodzenia i jego charakteru przygotowanie do naprawy może mieć różne przebiegi.

Najpierw szorstkowanie
Podstawową czynnością jest tzw. szorstkowanie opony w miejscu uszkodzenia. Czynność ta polega na powierzchownej zmianie struktury gumy z gładkiej na lekko poszarpaną. Powoduje to znaczne zwiększenie powierzchni czynnej oraz odsłania wnętrze gumy, które ulega łatwiejszemu wulkanizowaniu. Do procesu wulkanizowania łaty z oponą używa się dodatkowych płynów wspomagających ten proces (zwanych potocznie klejami). Oponę i łatę należy posmarować klejem, przyłożyć łatę klejem do kleju na oponie i docisnąć. Najlepsze efekty uzyskuje się przy wulkanizowaniu na ciepło, co powoduje dokładniejsze zespolenie gumy z łaty z gumą opony. Do drobnych uszkodzeń stosuje się wulkanizację na zimno.

Wkłady wulkanizacyjne
Jak dalej po szorstkowaniu opony przebiega naprawa? W tym miejscu posłużymy się przykładem wkładów wulkanizacyjnych dostarczanych przez niemieckiego producenta Rema Tip-Top. Najnowsze wkłady wulkanizacyjne mają oznaczenie 400 M-RCF oraz M-RCV.
Pierwszy z nich jest wkładem bezklejowym (Modular Radial Cement Free - modułowy radialny bez kleju). Jak sama nazwa wskazuje, dzięki zastosowaniu specjalnej warstwy aktywnej (mającej kontakt z naprawianym miejscem w oponie) do ich użycia w procesie naprawy nie jest konieczne stosowanie jakichkolwiek preparatów wulkanizacyjnych. Sam wkład natomiast przed użyciem podgrzewamy jest w specjalnej skrzynce, tzw. box systemie przez 7-10 minut. Po przyłożeniu go na naprawiane miejsce powinien być niezwłocznie "przyrolowany" do wcześniej oszorstkowanego miejsca w oponie. Ponadto, jeżeli proces naprawy metodą tradycyjną wymagał usunięcia warstwy butylowej i zdublowania tradycyjnego wkładu specjalną mieszanką, to przy użyciu wkładów radialnych dublowanie jest czynnością niewymaganą.
Dzięki temu, zgodnie z wyliczeniami producenta, nakład czasu pracy na wykonanie naprawy może zostać ograniczony nawet o 60%. Wynika to z faktu, że oszczędność czasu uzyskuje się na wyeliminowaniu okresu pomiędzy obróbką mechaniczną uszkodzenia a wbudowaniem wkładu do opony związany z użyciem i odparowywaniem chemikaliów, który w przypadku standardowej naprawy pozwala zaoszczędzić do 5 minut na każdą naprawę.
Podczas naprawy opony konieczne jest zwrócenie uwagi na jej uszkodzenia. Najważniejsze jest stwierdzenie, czy uszkodzenia, które chcemy naprawiać leżą w obszarze naprawialnym. W broszurach technicznych każdego produktu określone są konkretne zakresy zastosowań oraz wielkości uszkodzeń mogących być naprawione za pomocą danego systemu naprawczego.
Wkłady naprawcze są przystosowane do przenoszenia obciążeń, w związku z czym konieczne jest ich prawidłowe umieszczenie wewnątrz opony. Musi ono być zgodne z kierunkiem oplotu tak, aby nie wprowadzało naprężeń w sposób niekontrolowany. Wkłady są oznaczone w taki sposób, aby ich montaż wewnątrz opony był jednoznaczny.

Rodzaj wulkanizacji
Istotną kwestią, którą trzeba mieć na uwadze, decydując się na wkłady M-RCF to fakt, że są one przeznaczone do wulkanizacji jednostopniowej. Oznacza to, że wkłady te muszą być wulkanizowane na gorąco w jednym etapie razem z mieszanką, którą wypełniamy miejsce uszkodzenia w oponie. Oprócz wypełnienia uszkodzenia od strony obręczy konieczne jest jednoczesne uzupełnienie uszkodzenia w bieżniku lub barku opony i ich wspólne zwulkanizowanie. Wynika to z właściwości gumy, która po zwulkanizowaniu powtórnie już się nie będzie wulkanizować. Aby więc dwa elementy naprawcze mogły się dobrze połączyć, konieczne jest ich jednoczesne wulkanizowanie.
W związku z tym warsztat wykonujący tego typu naprawy musi posiadać urządzenie, które taką wulkanizację jest w stanie zapewnić. Dobre jakościowo wkłady naprawcze do opon samochodów ciężarowych charakteryzują się następującymi cechami:

• brakiem wpływu na niewyważenie statyczne koła dzięki swojej niskiej wadze,
• dużą przyczepnością w oponie dzięki powierzchni przylegania wkładu,
• zmniejszeniem oporu toczenia się opony i jednoczesnym ograniczeniem przyrostu temperatury w czasie eksploatacji.

Cechy te są możliwe dzięki samej konstrukcji wkładu naprawczego, który powinien posiadać:

• wkładkę z kordu tekstylnego przenoszącą obciążenia,
• zewnętrzną powłokę gazoszczelną likwidującą ubytki powietrza w miejscu naprawy,
• warstwę aktywną połączoną jednorodnie z wkładem naprawczym, warstwę buforową pomiędzy pakietem kordu a warstwą aktywną wykonaną ze specjalnej sprężystej gumy.

Alternatywą dla tego wyżej opisanego systemu wykonywania napraw w oparciu o wkłady M-RCF są wkłady M-RCV (Modular Radial Cement Version). Są one zbudowane w sposób bliźniaczy do wkładów bezklejowych, przy czym do ich stosowania wymagane jest użycie chemikaliów. Są one przeznaczone jednak do serwisów wykonujących mniejszą ilość napraw, które nie posiadają urządzeń do wulkanizacji jednostopniowej. Oczywiście w tym przypadku należy używać standardowo płynu do wulkanizacji, np. Special Cement BL.
Dostawcy wkładów naprawczych prowadzą szkolenia z zakresu techniki i możliwości naprawy opon. Jest to o tyle ważne, że w ich trakcie można się zaznajomić z budową opony oraz charakterystyką obciążeń przez nią przenoszonych.

Ryszard Płóciennik
Specjalista ds. szkoleń w firmie TIP-TOPOL