Co powoduje uszkodzenia lakieru?

Co powoduje uszkodzenia lakieru? AdobeStock - photographicss
Maciej Blum
29.4.2022

Kolor samochodu ma dla wielu osób duże znaczenie. Pamiętajmy jednak, że przed lakierami samochodowymi stawia się także inne zadania niż tylko zapewnienie pojazdowi atrakcyjnego wyglądu. Przede wszystkim mają zabezpieczać karoserię auta przed szkodliwym oddziaływaniem warunków atmosferycznych i innych czynników zewnętrznych (czyli m.in. zapobiegać powstawaniu ognisk korozji). To od rodzaju lakieru, jego jakości i sposobu nakładania zależy, czy nadwozie będzie miało idealnie gładką powierzchnię.

 

  • ​Podczas naprawy blacharsko-lakierniczej kluczowe znaczenie ma przygotowanie powierzchni. 
  • Często lakiernicy używają starych, zużytych narzędzi, a także tzw. podróbek, w których strumień natrysku nie jest równy.
  • Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem jest równomierność nałożenia materiału, która wpływa na późniejsze szlifowanie.
  • Następnym czynnikiem, który wpływa na jakość powierzchni lakierniczej, jest przygotowanie sprężonego powietrza do lakierowania.
  • W trakcie procesu fabrycznego może się zdarzyć, że powłoka lakierowa na karoserii samochodu nie jest prawidłowo wysuszona i może być wrażliwa nawet na nagrzewanie pod wpływem promieni słonecznych.

Podczas naprawy blacharsko-lakierniczej kluczowe znaczenie ma przygotowanie powierzchni. Chodzi przede wszystkim o szlifowanie jej papierami o odpowiedniej gradacji w celu uniknięcia powstawania rys, a także o odtłuszczenie i usunięcie wszystkich ewentualnych pozostałości po innych chemikaliach. Szczególnie groźne dla procesu lakierniczego jest pozostawienie powierzchni zatłuszczonej oraz szlifowanie szpachlówek poliestrowych na mokro. Szpachlówki te są chłonne i po zmoczeniu wodą są trudne do osuszenia. 

Bernard Kołodziej z firmy FAMA Sp. z o.o., która jest dystrybutorem produktów marki SATA, zwraca uwagę na podstawowe czynności, które należy wykonać przed lakierowaniem. Są to:

  • dokładne umycie całego auta (nawet w przypadku naprawy miejscowej), ponieważ kurz i piasek niekorzystnie wpływają na dalszą obróbkę,
  • odtłuszczenie elementów przeznaczonych do lakierowania,
  • rozszlifowanie powierzchni po przygotowaniu blacharskim – głębokie rysy po szlifierce kątowej usuwamy papierem o gradacji P80/P120,
  • ponowne odtłuszczenie elementów przeznaczonych do lakierowania.

Na tak przygotowaną powierzchnię nakładamy podkład metodą natryskową. Służą do tego pistolety lakiernicze przeznaczone do podkładu, z dyszą 1,6–1,8, a przy podkładzie „mokro na mokro” – z dyszą 1,3–1,4.

Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość pistoletu. Często lakiernicy używają starych, zużytych narzędzi, a także tzw. podróbek, w których strumień natrysku nie jest równy. Efektywność takiego pistoletu wynosi około 39% w porównaniu z markowymi pistoletami, które według norm muszą przenosić na obiekt powyżej 65% materiału, a w przypadku podkładu – 80%.

Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem jest równomierność nałożenia materiału, która wpływa na późniejsze szlifowanie. Oszczędzamy papier do szlifowania i czas poświęcony na przygotowanie powierzchni. Jedna sztuka papieru w krążkach to wydatek ok. 2 zł. Jeżeli warsztat lakierniczy każdego dnia zużyje tylko 5 krążków więcej, niepotrzebnie wydaje 10 zł. W ciągu roku oznacza to stratę 2600 zł, a to kwota, za którą można kupić już dwa wysokiej klasy pistolety.

Następnym czynnikiem, który wpływa na jakość powierzchni lakierniczej, jest przygotowanie sprężonego powietrza do lakierowania. Konieczność stosowania profesjonalnych filtrów, które zapobiegają przedostawaniu się wody, olejów i pyłu na lakierowaną powierzchnię, często jest lekceważona przez lakierników. Tłumaczą oni, że mają filtry i że wady lakiernicze owszem, występują od czasu do czasu, ale na pewno nie z powodu filtrów.

Jak podkreśla Bernard Kołodziej, na końcowy efekt lakierowania wpływa również użycie podkładu dobranego kolorystycznie. Przeważnie są to odcienie szarości podane przez producentów lakierów w programie kolorystycznym. Lakiernicy często to lekceważą.

Najczęściej spotykane wady lakiernicze

Ślady po szlifowaniu podłoża ukazują się w formie linii na powierzchni powłoki lakierniczej

wady lakiernicze BASF/Glasurit

Przyczyny

  • Podłoże było szlifowane za grubym ścierniwem. Materiał lakierniczy „kurczy się” bardziej w rysach, bo grubość powłoki jest tam większa.
  • Nie przestrzegano czasów schnięcia podkładu: rysy po szlifowaniu są wyraźnie widoczne w związku z puchnięciem podkładu podczas aplikacji i jego kurczeniem się podczas suszenia.
  • Podkład i lakier aplikowano zbyt cienko, rysy powstałe w niższych warstwach nie mogły zostać pokryte.
  • Zastosowanie złych technik i/lub maszyn szlifierskich.

Zapobieganie

  • Stosuj zalecane gradacje papierów (P80/P150 dla szpachli, P240 dla podkładu gruntującego/wypełniającego).
  • Stosuj puder kontrolny.
  • Zachowuj zalecane czasy suszenia.
  • Stosuj zalecane grubości warstw.
  • Zawsze najpierw przykładaj do powłoki podkładkę maszyny z odpowiednim materiałem ściernym, a potem uruchamiaj urządzenie. Do szlifowania podkładu skok maszyny nie może przekraczać 5 mm.

Naprawa

  • Wymatuj i odnów powłokę, stosując zalecane podkłady i/ lub lakiery.

Jasne i ciemne punkty lub pasma, widoczne przede wszystkim na powłokach lakierów metalicznych

wady lakiernicze BASF/Glasurit

Przyczyny

  • Nierównomierna aplikacja lakieru.
  • Za krótki czas schnięcia podkładu przed nałożeniem lakieru bezbarwnego.
  • Nakładany podkład był zbyt mokry lub został nałożony zbyt cienko.

Zapobieganie

  • Równomiernie aplikuj lakier podkładowy.
  • Przestrzegaj zalecanych przerw na odparowanie.
  • Używaj lakieru podkładowego zgodnego z kartami danych technicznych.

Naprawa

  • Jeżeli chmurzenie pojawi się podczas aplikacji lakieru podkładowego, należy nałożyć jeszcze jedną warstwę natryskiwaną na powierzchni, na której występuje chmurzenie.
  • Jeżeli wada pojawi się po natryśnięciu lakieru bezbarwnego, wówczas należy wysuszyć powłokę, zeszlifować ją, a następnie nałożyć lakier od nowa.

Cząstki lakieru pochodzące z procesów lakierniczych, wchłonięte przez świeżą powłokę lakierową

wady lakiernicze BASF/Glasurit

Przyczyny

  • Zanieczyszczenia pochodzące z niewłaściwie oczyszczonego pistoletu lakierniczego, dysz lub odzieży.
  • Drobinki lakieru z kabiny lakierniczej opadające na powłokę lakierową. Cząstki lakieru często zbierają się pod sufitem kabiny lakierniczej, jeżeli kabina ma słabą wentylację powietrza lub gdy filtry są zabrudzone.
  • Odkurz z elementów lakierowanych w pobliżu.

Zapobieganie

  • Dokładnie oczyść pistolety natryskowe, przewody powietrza i czyściwo.
  • Stosuj ustawienia przepływu powietrza zalecane przez producenta kabiny. Wykonuj regularne czyszczenie i konserwację komory natryskowej i filtrów.
  • Nie przeprowadzaj operacji w pobliżu miejsca, w którym wykonywane są inne prace lakiernicze.

Naprawa

  • Spoleruj wadliwe miejsce drobną pastą polerską Glasurit 562-1602 i wykończ środkiem nabłyszczającym. W przypadku poważniejszych wad zeszlifuj warstwę całkowicie i nałóż nową.

Okrągłe wgłębienia o średnicy 0,5–3 mm

Przybierają formy od płytkich wgłębień, widocznych w powłoce zewnętrznej, do głębokich kraterów, sięgających poprzez wszystkie warstwy aż do podłoża. Kratery, które wypełniono po niepoprawnie wykonanej renowacji powłoki, mogą być znowu widoczne w postaci płaskich zagłębień.

wady lakiernicze BASF/Glasurit

Przyczyny

  • Przede wszystkim pozostałości oleju, smaru, wosku i silikonu (np. po środkach polerujących zawierających silikon).
  • Pracownik – zanieczyszczenia spadające z impregnowanej odzieży, kosmetyki do pielęgnacji skóry i włosów, odciski rękawic roboczych.
  • Kabina lakiernicza – smary do elementów ruchomych, środki antyadhezyjne znajdujące się na elementach z tworzyw sztucznych, przewodach giętkich i w masach uszczelniających, źle działające odstojniki wody i oleju, brudne filtry podłogowe i sufitowe.
  • Materiały lakiernicze – niewłaściwe użycie dodatków do lakierów (antysilikonów), stosowanie rozcieńczalników (utwardzaczy) od innych dostawców, zanieczyszczenia powstające podczas transportu lub magazynowania tych produktów w złych warunkach.
  • Lakierowany element – pozostałości substancji antyadhezyjnych na elementach z tworzyw sztucznych, resztki środków do ciągnienia i smarów, past lutowniczych, mas bitumicznych i olejów z mat izolacyjnych.
  • Środki pomocnicze – środki antyadhezyjne z nowych gąbek, nieodpowiednie środki czyszczące i czyściwa, materiały ścierne (czyściki do szorowania), kleje z taśm maskujących.
  • Środowisko i otoczenie – zanieczyszczone powietrze pochodzące z innych działów warsztatu lakierniczego (środki polerskie, silikon w sprayu, pyły itp.), uszczelniacze oraz izolacje znajdujące się w budynku warsztatu.

Zapobieganie
Zasadniczo zaleca się, aby w warsztatach lakierniczych stosować wyłącznie produkty bez zawartości silikonu oraz starannie oczyszczać podłoże przed lakierowaniem.

Naprawa
Wyszlifuj wadliwą powłokę do uzyskania „zdrowej” powierzchni. Powłokę odbuduj, używając zalecanych lakierów podkładowych i nawierzchniowych.

Struktura powłoki przypominająca skórkę pomarańczową (niewłaściwy kąt natryskiwania lakieru)

wady lakiernicze BASF/Glasurit

Przyczyny

  • Pistolet prowadzony zbyt daleko od lakierowanego elementu.
  • Zbyt niskie ciśnienie natryskiwania.
  • Zbyt cienka powłoka lakieru.
  • Zbyt duża lepkość (za gęsty lakier).
  • Utwardzacz i/lub rozcieńczalnik zbyt szybki w stosunku do panujących warunków lub rozmiaru elementu.
  • Za mała średnica dyszy pistoletu.
  • Zbyt długi czas schnięcia między nakładaniem kolejnych warstw.

Zapobieganie

  • Zachowaj odpowiednią odległość między pistoletem a lakierowanym elementem.
  • Zachowaj odpowiednie, wymagane ciśnienie natryskiwania lakieru.
  • Aplikuj zawsze mokre warstwy lakieru.
  • Stosuj zalecaną lepkość lakieru.
  • Dobierz odpowiedni utwardzacz i rozcieńczalnik (tabela temperatur).
  • Sprawdź dane techniczne na temat prawidłowego doboru dyszy natryskowej.
  • Zachowaj odpowiednio długi czas schnięcia między nakładaniem kolejnych powłok.

Naprawa

  • Niewielką wadę zeszlifuj papierem P1200 i spoleruj drobną pastą polerską. Następnie pokryj standardowym środkiem nabłyszczającym.
  • W przypadku poważniejszych wad zeszlifuj warstwę całkowicie i nałóż nową.

Zabezpieczenie lakieru

Podstawową sprawą przy nakładaniu różnorodnych materiałów (ceramiki, wosków, oklejania) na powierzchnie lakierowane jest sprawdzenie stabilności powłoki. Jak mówi Marek Lemiszewski, kierownik szkoleń w firmie Multichem, błędy zdarzają się zarówno w produkcji OEM, jak i przy renowacji i naprawach pojazdów.

– W trakcie procesu fabrycznego może się zdarzyć, że powłoka lakierowa na karoserii samochodu nie jest prawidłowo wysuszona i może być wrażliwa nawet na nagrzewanie pod wpływem promieni słonecznych, działanie rozcieńczalników lub kleju z folii, którą oklejamy samochód. Taka sama sytuacja może się zdarzyć podczas procesu naprawy w warsztacie lakierniczym, gdy proces będzie przeprowadzony niezgodnie z technologią lub z błędami (np. z zastosowaniem rozcieńczalnika zamiast utwardzacza do lakieru bezbarwnego). Spotkałem się z takimi wadami w lakierniach, gdzie klient reklamował jakość lakieru bezbarwnego, a próba rozcieńczalnikowa pokazywała, że warstwa lakieru nie jest utwardzona. Próba nakładania czegokolwiek na takie niestabilne powierzchnie na pewno zakończy się uszkodzeniem – mówi Marek Lemiszewski.

Ważny jest też czas, kiedy możemy przystąpić do prac z powierzchniami lakierowanymi. Producenci samochodów określają czasami, że nowe auto można oklejać dopiero po miesiącu. W niektórych markach nie są uznawane reklamacje na oklejone całościowo samochody, ponieważ zdarzały się przypadki, że podczas rozklejenia zrywano powłokę lakieru.

Po naprawach lakierniczych wykonywanych w profesjonalnych warsztatach z zastosowaniem prawidłowej technologii lakiery uzyskują pełną stabilność chemiczną i odporność po min. 7 dniach, jeśli temperatura wynosi ok. 20°C.

Przystępując do prac pielęgnacyjnych lakieru na samochodach używanych, kiedy nie znamy historii auta, powinniśmy wykonać prosty test rozcieńczalnikowy. Pozwoli to ocenić stan lakieru i możliwość nakładania wosków, ceramiki czy oklejania.

Przy pracach na powłokach lakierniczych unikajmy agresywnego traktowania powierzchni. Lepiej nie szlifować papierami ściernymi nieznanego podłoża lakieru, bo można dotrzeć nawet do blachy. Takie operacje stosuje się w procesie renowacji do usuwania drobnych wad powierzchni: śmieci, zacieków lub morki.

Unikajmy też niesprawdzonych produktów do pielęgnacji, ponieważ mogą działać na podłoże agresywnie. Zbyt mocna pasta polerska z nieodpowiednim czyściwem porysuje lakier. To, co nakładamy na lakier, powinno być dla niego tylko nieagresywną ochroną.

O Autorze

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę