Do budowy samochodów stosuje się różne materiały, które następnie są lakierowane. Najczęściej stosowane są: blacha stalowa, ocynkowana blacha stalowa i różne tworzywa sztuczne.

Te ostatnie w coraz większym zakresie wykorzystuje się także na zewnątrz pojazdu i często lakieruje na kolor pojazdu. Inne stosowane w karoserii materiały to aluminium i drewno. Chodzi tutaj przede wszystkim o nadwozia samochodów użytkowych, które są lakierowane na zewnątrz i częściowo także wewnątrz.

Wspomniane materiały różnie się zachowują podczas lakierowania, a także wymagają odpowiedniego przygotowania przed nałożeniem warstwy nawierzchniowej (lakier nawierzchniowy to zewnętrzna, widoczna struktura lakieru; jedno- lub dwuwarstwowa, jak w przypadku lakierów typu metalic i perłowych).

Ponieważ systemy lakieru nawierzchniowego nie mogą być dostosowane do wszystkich materiałów, konieczne jest nałożenie warstwy łączącej między lakierem nawierzchniowym a materiałem. Może ona mieć różną strukturę i skład chemiczny.

Materiały te można podzielić na trzy grupy: podkłady, wypełniacze gruntujące i wypełniacze.

Podkłady

Podkłady mają zapewnić dobrą przyczepność i ewentualnie także dobrą ochronę antykorozyjną. Podkład można nakładać na czyste powierzchnie blach lub powierzchnie lakierowane. Odpowiednie podkłady nanosi się np. w przypadku napisów na starym lakierze (wyraźnych przejść tonalnych) lub lakierowania elementów z tworzywa. Zasadniczo lakierowane powierzchnie powinny być suche, czyste, odtłuszczone i wolne od rdzy.

Podkład typu wash primer – nadaje się do blach stalowych i ocynkowanych. Przed nałożeniem lakieru nawierzchniowego natryskuje się wypełniacz lub wypełniacz gruntujący. 

Podkład pośredni z połączeniem żywicy i lakieru – polepsza przyczepność w przypadku zmiany lakieru z lakierami nawierzchniowymi na bazie sztucznych żywic. Czyste blachy izoluje się wcześniej wypełniaczem gruntującym. 

Podkłady zwiększające przyczepność – zapewniają mocne połączenie między częściami z tworzywa a lakierem nawierzchniowym. Przed nałożeniem takiego podkładu część z tworzywa musi zostać dokładnie oczyszczona i ewentualnie wygrzewana. Podczas wygrzewania element z tworzywa jest ogrzewany przez dłuższy czas, co pozwala odparować rozpuszczalniki. Zaleca się kilkakrotne podgrzanie zakończone schłodzeniem. Większość producentów lakierów oferuje już uniwersalne podkłady, które zwiększają przyczepność, nadające się do większości tworzyw sztucznych.

Wypełniacze gruntujące

Warstwa pośrednia między lakierem nawierzchniowym a materiałem może spełniać także inne zadania – nie tylko zapewniać przyczepność czy chronić przed korozją. Drobne i najdrobniejsze nierówności materiału pokrywają tzw. wypełniacze i wypełniacze gruntujące. Wypełniacze gruntujące spełniają wszystkie wymienione wyżej zadania, natomiast wypełniacze zasadniczo tylko wypełniają nierówności.

Częściowo funkcje i zastosowania mieszają się, więc podział na wypełniacze gruntujące i wypełniacze ma charakter organizacyjny. I tak np. wypełniacze mogą funkcjonować jako podkłady zwiększające przyczepność.

W zależności od materiału wypełniacze gruntujące i podkłady mogą być szlifowane przed nałożeniem warstwy nawierzchniowej lub też warstwa ta jest nakładana na mokry podkład. Na wypełniacze gruntujące i wypełniacze stosuje się wszystkie typowe systemy lakieru nawierzchniowego.

Wypełniacze gruntujące na bazie wody – nadają się szczególnie jako izolacja termoplastycznych lakierów akrylowych i źle przeschniętych warstw starego lakieru. Jako wash primer, przy drugim lakierowaniu (zakres lakierowania dopasowany do stanu pojazdu), wypełniacz gruntujący zapewnia konieczną ochronę antykorozyjną i przyczepność (także w przypadku aluminium i blach ocynkowanych).

Wypełniacze typu PUR-Acryl – są bogate w składniki nielotne (medium solid) i mają wysoką zdolność wypełniania. Mogą być stosowane zarówno jako tzw. wypełniacze do szlifowania, jak i wypełniacze gruntujące w systemie mokro na mokro. W tym ostatnim przypadku wypełniacz jest nakładany tylko w jednym lub dwóch natryskach, a po krótkim czasie odparowania nakładany jest lakier nawierzchniowy. Wypełniaczy o różnych odcieniach używa się, aby zaoszczędzić czas natrysku i lakier nawierzchniowy w przypadku, kiedy ten źle kryje. Są one zazwyczaj bezbarwne, a żądany odcień nadaje im domieszka lakieru mieszalnikowego.

Specjalne wypełniacze gruntujące na bazie żywicy amidowej – nadają się jako podkład wypełniający do piaskowanych powierzchni i jako podkład zwiększający przyczepność do struktur mieszanych. Można je przeszlifować lub lakierować na mokro.

Wypełniacze

Wypełniacze służą w pierwszej linii do wypełniania nierówności na powierzchni podłoża. Inne pożądane własności to szybkie schnięcie i łatwe szlifowanie. Wypełniacze przeszlifowuje się zwykle na mokro. Mogą też być stosowane w systemie lakierowania mokro na mokro.

Wypełniacze na bazie sztucznych żywic – stosowane w systemie mokro na mokro, używane przede wszystkim w lakierowaniu samochodów z lakierami nawierzchniowymi również na bazie sztucznych żywic. Utwardzone stare powłoki lakiernicze oraz zagruntowane fabrycznie nowe części można bez problemu wypełnić po wcześniejszym oczyszczeniu i przeszlifowaniu. Tego typu wypełniacze nie nadają się do termoplastycznych powłok z lakierów akrylowych i do blach ocynkowanych. Czyste blachy stalowe i aluminiowe należy wcześniej zagruntować.

Wypełniacze na bazie połączenia nitro ze sztuczną żywicą – odznaczają się szybkim schnięciem i dobrym wypełnieniem oraz dają się dobrze szlifować. Dzięki temu mogą być stosowane na termoplastycznych powłokach lakierów akrylowych, a po zagruntowaniu także na czystych i ocynkowanych blachach stalowych i aluminium. Jako lakier nawierzchniowy można na nich stosować wszystkie typowe systemy (Nitro, KH, PUR-Acryl, dwuwarstwowy lakier bazowy).

Wypełniacze do szybkiego szlifowania na bazie PUR-Acrylu – nadają się do lakierowania elementów z tworzyw sztucznych. Można je też stosować w systemie mokro na mokro. Białe wypełniacze można stosować jako lakier wstępny pod przezroczyste lakiery perłowe.

Przezroczyste uszczelniacze – pokrywają rowki, które powstały w trakcie szlifowania, i oszczędzają szlifowania przed nałożeniem lakieru nawierzchniowego. Dodatkowo można je stosować jako podkłady, które poprawiają przyczepność, w przypadku nowego lakierowania i w przypadku wykonywania napisów na pojeździe. Uszczelniacze stosuje się przede wszystkim w pojazdach użytkowych.

Praktyczne wskazówki

Omówione materiały lakiernicze oferowane są w wersji jedno- lub dwuskładnikowej. W przypadku materiałów jednoskładnikowych lepkość natryskową osiąga się tylko za pomocą odpowiedniego rozcieńczalnika. Do materiałów dwuskładnikowych dodaje się utwardzacz w odpowiedniej proporcji, a następnie rozcieńcza się je do lepkości natryskowej. Jeżeli do lakierowania tworzyw trzeba dodać uelastyczniacz (zmiękczacz), należy go dodać przed utwardzaczem.

Podkłady zwykle natryskuje się cienką warstwą, podobnie wypełniacze, jeżeli stosowane są jako podkłady poprawiające przyczepność. Wypełniacze gruntujące i wypełniacze nanosi się grubą warstwą, aby osiągnąć dobre podłoże do szlifowania. W systemie mokro na mokro natryskuje się cieńsze warstwy, dzięki czemu rozpuszczalniki mogą szybciej odparować. Podkłady, wypełniacze gruntujące i wypełniacze tworzą warunki do skutecznego lakierowania nawierzchniowego. Tylko staranne zastosowanie tych materiałów gwarantuje optymalny wynik w przypadku lakierów typu uni, metalic i perłowych.