Podczas diagnostyki alternatora warto posłużyć się schematem, według którego analizując objawy, można sprecyzować przyczyny. Może nie da to jednoznacznej odpowiedzi, ale podpowie, który z elementów alternatora lub układu elektrycznego może stanowić problem.

Zestawienie w tabeli 1. objawów i niesprawności stanowi jedynie wskazówkę dotyczącą poszukiwania przyczyn niesprawności i sposobu naprawy.

>>Czytaj część 1 artykułu<<

Tabela 1. Niesprawności obwodu ładowania związane z uszkodzeniem alternatora tzw. obcowzbudnego i alternatora kompaktowego.

Wymiana uzwojenia wzbudzenia jest konieczna po stwierdzeniu niesprawności w jego obwodzie, tzn. przerwy lub zwarcia.

W tym celu przeprowadza się odpowiednie czynności sprawdzające:

• zdemontować alternator z komory silnikowej oraz rozebrać go na części,
• przerwę w uzwojeniu wzbudzenia lub zwarcia między poszczególnymi zwojami cewki można sprawdzić, wykonując pomiar rezystancji uzwojenia pomiędzy pierścieniami za pomocą mostka Wheatstone’a lub omomierza,
• standardowo (w zależności od przekroju poprzecznego uzwojenia) rezystancja powinna wynosić ok. 3,8–4,2 Ω. Wartość tę należy sprawdzić w danych producenta alternatora – mniejsza wartość świadczy o powstaniu zwarć międzyzwojowych, natomiast wartość większa – o przerwie w obwodzie uzwojenia. Po ustaleniu wyniku należy sprawdzić, czy przyczyną niesprawności w obwodzie uzwojenia nie jest zły stan połączeń końcówek uzwojenia z pierścieniami. Stan izolacji między uzwojeniem wzbudzenia a masą można sprawdzić za pomocą omomierza, przykładając jedną końcówkę pomiarową do wałka, a drugą do jednego z pierścieni. Wartość zerowa rezystancji świadczy o zwarciu uzwojenia z masą, natomiast wartość większa od standardowej – o złym stanie izolacji (np. w efekcie zanieczyszczenia izolacji pierścieni pyłem węglowym, powstającym w wyniku eksploatacyjnego zużycia szczotek węglowych alternatora),
• uszkodzone uzwojenie wzbudzenia (przerwa w obwodzie, zwarcie międzyzwojowe lub zwarcie z masą) kwalifikuje uzwojenie do wymiany. Procedura wymiany uzwojenia wzbudzenia wymaga użycia specjalistycznego sprzętu do demontażu wirnika oraz wyważarki dynamicznej do ponownego zamontowania,
• odkręcić wkręty mocujące rdzeń elektromagnesu i wyjąć uzwojenie,
• rozgrzać nowe uzwojenie do temperatury około 50°C w celu ułatwienia montażu i należytego rozłożenia w korpusie,
• po wykonanej wymianie należy sprawdzić poprawność działania uzwojenia wzbudzenia, przeprowadzając ponownie czynności diagnozujące. Wymianę taką prowadzi się zazwyczaj w specjalnych serwisach naprawczych.

Naprawę uzwojenia stojana przeprowadza się po stwierdzeniu jego uszkodzenia.

W tym celu należy przeprowadzić następujące czynności:

• zdemontować alternator z komory silnikowej oraz rozebrać go na części, zgodnie z procedurą wstępną opisaną powyżej,
• odlutować końce uzwojeń stojana z układu – mostka prostowniczego,
• za pomocą mostka Wheatstone’a lub omomierza dokonać pomiaru rezystancji wszystkich trzech uzwojeń stojana. Pomiar wykonuje się, przykładając jedną końcówkę omomierza do środka układu, tzw. gwiazdy (przewód nieoznaczony), a drugą końcówkę kolejno do trzech końców uzwojeń stojana. Wartość rezystancji na końcówkach uzwojenia stojana powinna być jednakowa i – w zależności od przekroju poprzecznego drutu na uzwojenie stojana – powinna wynosić ok. 3,8–5,4 Ω – (wartość sprawdzić w danych producenta alternatora).

>>Czytaj część 1 artykułu<<

Zbyt mała wartość rezystancji świadczy o istnieniu zwarcia międzyzwojowego, zbyt duża o przerwie w uzwojeniu. Zwarcie uzwojenia z masą można wykonać za pomocą omomierza, przykładając jedną końcówkę pomiarową do jednego z końców uzwojenia lub środka układu, tzw. gwiazdy, a drugą do masy. Po stwierdzeniu uszkodzenia uzwojenia stojana należy przystąpić do jego naprawy. W tym celu trzeba nawinąć nowe uzwojenie za pomocą specjalistycznych przyrządów. Należy pamiętać, aby drut uzwojenia stojana podlegającego wymianie miał taki sam przekrój poprzeczny oraz długość, jak drut uszkodzony. Zachowanie tych parametrów umożliwi uzyskanie tej samej wartości rezystancji na trzech końcach uzwojeń oraz zapewni poprawność działania urządzenia. Po wykonanej wymianie należy sprawdzić poprawność działania uzwojenia stojana, przeprowadzając ponownie czynności diagnozujące.

Normalnemu zużyciu eksploatacyjnemu ulegają łożyska toczne alternatora, których stan sprawdza się dopiero po przebiegu pojazdu ok. 50–60 tys. km. Łożyska toczne alternatora podlegają wymianie wyłącznie w przypadku stwierdzenia ich uszkodzenia. Zużycie objawia się stukami i głośną pracą podczas działania alternatora oraz znacznym oporem podczas obracania ręką koła pasowego alternatora (po uprzednim zdemontowaniu paska wielorowkowego). W celu wymiany łożyska tocznego wałka alternatora należy:

• zdemontować alternator z komory silnikowej,
• zdemontować łożysko toczne. Do zdjęcia łożyska z wałka wirnika użyć specjalnego ściągacza. Zazwyczaj czynność ta związana jest z rozwierceniem łbów nitów mocujących jego osłonę,
• wcisnąć nowe łożysko za pomocą prasy hydraulicznej,
• napełnić przegrodę łożyska tocznego wałka smarem do 70% objętości całkowitej komory. Zabieg ten zapewni lepsze smarowanie łożyska tocznego oraz wydłuży czas jego eksploatacji,
• po wymianie łożyska rozwiercone nity należy zastąpić śrubami. Śruby mocujące umieszcza się łbami do wewnętrznej strony tarczy, a następnie szlifuje do wysokości odpowiadającej wysokości fabrycznych nitów,
• po wymianie łożyska zamontować alternator zgodnie z instrukcją montażu w komorze silnikowej oraz nałożyć pasek wielorowkowy,
• uruchomić silnik,
• sprawdzić poprawność pracy wymienionego elementu, oceniając stopień głośności pracy alternatora.

Przed montażem alternatora do samochodu konieczne jest zweryfikowanie poprawności jego działania.