• Ocena i sprawdzenie układu hamulcowego przy użyciu różnych narzędzi diagnostycznych. 
• Uniwersalizacja stanowisk diagnostycznych a dobór sprzętu i urządzeń do pracy.
• Specyfikacja testerów diagnostycznych – dobierz ten właściwy dla swojego warsztatu!
• Jak będzie się rozwijał asortyment z zakresu narzędzi do diagnostyki: AI oraz bezprzewodowe technologie coraz częściej stosowane przez diagnostów.  

Kompleksowa analiza układu hamulcowego w warsztacie samochodowym powinna obejmować wiele różnych czynności.

• Ocena stanu klocków i tarcz hamulcowych,
• kontrola działania ABS (anti-lock braking system)
• czy weryfikacja szczelności układu hydraulicznego

to tylko przykłady kilku takich czynności serwisowych.

Wszystkie te pomiary są istotne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu hamulcowego. Żeby jednak taka diagnostyka układu hamulcowego była pełna i bezbłędna, mechanik musi wykazać się znajomością nie tylko odpowiednich metod diagnostycznych. Musi również wiedzieć, jak interpretować wyniki, które uzyska podczas pomiarów, i stosować właściwe kryteria oceny. A do tego bardzo często niezbędne są odpowiednie urządzenia, w tym przede wszystkim różnego rodzaju testery diagnostyczne.

Stanowiska rolkowe do pomiaru hamulców

Choć nie są to testery diagnostyczne w potocznym rozumieniu, to pozwalają na dość dokładne przetestowanie układu hamulcowego różnych typów pojazdów i sprawdzenie różnych parametrów, które są istotne z punktu widzenia bezpiecznego zatrzymania samochodu. Mowa tu o urządzeniach stanowiskowych do pomiaru sił hamowania na kołach.

W praktyce rozróżnia się dwa rodzaje takich urządzeń – urządzenia płytowe i urządzenia rolkowe. Stanowiska płytowe służą do dynamicznych pomiarów układu hamulcowego, natomiast na stanowiskach rolkowych wykonuje się pomiary metodą quasi-statyczną.

Urządzenia te umożliwiają sprawdzenie:

• Wartości siły hamowania – urządzenie umożliwia pomiar siły, jaką hamulce wywierają na poszczególne koła, co pozwala na ocenę skuteczności hamowania na różnych osiach pojazdu. Pomiar ten może obejmować zarówno hamulce tarczowe, jak i bębnowe.
• Równomierności siły hamowania – rolki pozwalają sprawdzić, czy siła hamowania jest równomiernie rozłożona na wszystkie koła. Nierównomierna siła może wskazywać na problemy z układem hamulcowym, takie jak zużyte tarcze lub bębny hamulcowe, uszkodzone cylindry czy problemy z przewodami hamulcowymi.
• Stanu technicznego hamulców – na urządzeniach stanowiskowych można wykrywać usterki, takie jak zatarte elementy układu, wyciek płynu hamulcowego, uszkodzenia siłowników czy inne problemy, które mogą wpłynąć na efektywność hamowania. 
• Wskaźnika stabilności siły hamowania.
• Ciśnienia w instalacjach pneumatycznych.
• Oporów toczenia kół jezdnych.

Uniwersalizacja stanowisk diagnostycznych

Urządzenia stanowiskowe stale się rozwijają. Z jednej strony postępuje ich uniwersalizacja, dzięki czemu można je stosować do różnych grup pojazdów. Z drugiej strony powiększa się również paleta ich możliwości diagnostycznych. Pojawiające się w ostatnich latach urządzenia rolkowe pozwalają również na zbadanie m.in. opóźnienia hamowania czy testowanie działania układu ABS.

Stanowiska rolkowe czy płytowe są bardzo przydatnym i zalecanym wyposażeniem w warsztatach samochodowych – zwłaszcza tych, które specjalizują się w diagnostyce mechanicznej, w tym w naprawach układów hamulcowych. Pozwalają bowiem na dokładniejsze diagnozy.

I o ile w ramach przeglądów technicznych lub stacji kontroli pojazdów wymagane jest posiadanie takich urządzeń, o tyle w warsztatach naprawczych nie są one obowiązkowe. Diagnostykę układu hamulcowego wykonuje się przy użyciu innych testerów.

Testery coraz istotniejszym narzędziem diagnostycznym

Testery diagnostyczne to wielofunkcyjne urządzenia, z których mechanik korzysta w codziennej pracy przy wykonywaniu różnych zadań. Znacznie przyspieszają proces diagnostyki, pomagają precyzyjnie zlokalizować usterki oraz umożliwiają wykonywanie bardziej zaawansowanych czynności naprawczych. Przede wszystkim pozwalają na skanowanie i diagnostykę błędów z systemów elektronicznych samochodów, które dotyczą np.

• pracy silnika,
• pracy skrzyni biegów,
• działania poduszek powietrznych
• czy funkcjonowania klimatyzacji.

Dzięki testerom mechanicy są w stanie szybko zidentyfikować różnego rodzaju usterki. Testery pozwalają również na monitorowanie parametrów pracy pojazdu. Umożliwiają np. odczyt danych z różnych czujników, takich jak:

• temperatura silnika,
• ciśnienie paliwa,
• prędkość obrotowa
• czy poziom paliwa.

Pozwala to na ocenę działania poszczególnych układów w samochodzie. W niektórych przypadkach testery diagnostyczne pozwalają na zaprogramowanie nowych części:

• wymianę sterownika silnika,
• kodowanie nowych kluczyków
• czy dopasowanie nowych czujników do systemów elektronicznych pojazdu.

Tester diagnostyczny jest też często niezbędny, jeśli chce się resetować niektóre systemy, takie jak układy kontrolujące ciśnienie w oponach, poduszki powietrzne czy systemy monitorujące emisję spalin). Testery mogą wreszcie służyć do przeprowadzania różnych testów funkcjonalnych. Dzięki testerowi możliwe jest wykonanie np.

• testów wtryskiwaczy,
• czujników,
• świec zapłonowych
• czy alternatora.

Testery diagnostyczne do sprawdzania układu hamulcowego

Wspomniana wcześniej wielofunkcyjność testerów diagnostycznych nie ominęła również diagnostyki układu hamulcowego. Testery mogą okazać się niezbędne zwłaszcza w nowych modelach, które są wyposażone w wiele nowoczesnych systemów wspomagania hamowania, jak np.:

• ABS (system zapobiegający blokowaniu kół),
• ESC (electronic stability control – elektroniczna kontrola stabilności)
• czy EBD (electronic brakeforce distribution – elektroniczny rozdział siły hamowania).

Najczęściej wykorzystywanymi funkcjami testera do diagnostyki układu hamulcowego są:

• Odczyt kodów błędu – testery diagnostyczne pozwalają na odczytywanie pojawiających się kodów błędów z systemów, które są związane z układem hamulcowym. Jeśli samochód sygnalizuje problemy z tymi systemami (np. poprzez zapalenie się kontrolki ABS na desce rozdzielczej), tester może wskazać, który komponent lub czujnik wymaga naprawy lub wymiany.
• Testowanie czujników i modułów ABS – w przypadku układu ABS testery mogą przeprowadzać testy czujników prędkości kół, które odpowiadają za wykrywanie momentu blokowania kół podczas hamowania. Tester może także sprawdzić poprawność działania samego modułu ABS i innych powiązanych elementów systemu.
• Testy funkcjonalne i kalibracja – niektóre testery diagnostyczne pozwalają na przeprowadzenie testów funkcjonalnych układu hamulcowego, takich jak symulacja działania systemu ABS. Umożliwiają również kalibrację czujników lub czujników ciśnienia w układzie hamulcowym.
• Wykrywanie problemów z hydrauliką hamulcową – w przypadku awarii w układzie hydraulicznego wspomagania hamulców lub wycieku płynu tester może pomóc zdiagnozować problem, zwracając uwagę na odpowiednie parametry ciśnienia lub poziomu płynu hamulcowego.
• Resetowanie systemów – po wykonaniu naprawy układu hamulcowego tester diagnostyczny może być użyty do zresetowania systemu ABS lub innych systemów, które mogą wpływać na działanie hamulców, np. systemu monitorowania ciśnienia w oponach (tyre pressure monitoring system – TPMS).

Rola testerów diagnostycznych jest i będzie coraz istotniejsza w przypadku nowych modeli samochodów, w których układy hamulcowe są coraz bardziej zaawansowanymi systemami. W przypadku tradycyjnych elementów układu hamulcowego ocena jest jeszcze możliwa bez użycia zaawansowanych narzędzi diagnostycznych. Natomiast diagnostyka elektronicznych systemów wspomagania hamowania wymaga zastosowania odpowiednich technologii.

Systemy te wymagają szczegółowej diagnostyki, bez której mechanik nie będzie w stanie stwierdzić poprawności ich działania. Kalibracja systemów ADAS czy sprawdzanie interakcji między różnymi systemami samochodu to przykłady funkcjonalności, które mogą zapewnić tylko odpowiednie testery diagnostyczne.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Diagnostyka

9 praktycznych wskazówek przy wyborze testera diagnostycznego

Tester diagnostyczny to narzędzie bez którego naprawa nowoczesnego samochodu staje się praktycznie niemożliwa. 

Hamulce i zawieszenie

Układ hamulcowy – 3 elementy, które warto sprawdzić

Zdaniem EXPERTa: Michał Głażewski, Dyrektor ds. zarządzania siecią warsztatową i zespołem technicznym
ZF Aftermarket, wylicza 3 ważne elementy na które powinien zwrócić uwagę mechanik, diagnozując układ hamulcowy.

Testery płynu hamulcowego

Mówiąc o diagnostyce układu hamulcowego samochodów, należy wspomnieć także o testerach płynu hamulcowego. To urządzenia diagnostyczne, których zadaniem jest:

• szybkie,
• precyzyjne
• i bezpieczne określenie jakości płynu hamulcowego w pojeździe.

Główną rolą jest ocena zwłaszcza jego wilgotności i poziomu zanieczyszczeń, czyli czynników, które bezpośrednio wpływają na skuteczność hamulców i bezpieczeństwo pojazdu.

Płyn hamulcowy ma właściwości higroskopijne i z czasem pochłania wilgoć (wodę) z otoczenia, co obniża jego punkt wrzenia i może prowadzić do korozji elementów układu hamulcowego. Z tego powodu bardzo ważny jest pomiar stężenia procentowego wody w płynie hamulcowym. Standardowo w płynie hamulcowym zawiera się nie więcej niż 1,5% wody, natomiast dopuszczalne jest stężenie wody, które nie przekracza 3–4%.

Większy poziom wilgoci powoduje, że płyn hamulcowy traci swoje właściwości, co może przełożyć się na znaczne zmniejszenie efektywności działania hamulców. Tester płynu hamulcowego pozwala ocenić również, czy płyn jest odpowiednio czysty i czy nie ma w nim zanieczyszczeń (np. oleju lub rdzy). Zanieczyszczony płyn nie tylko ogranicza sprawność hamulców, ale także może prowadzić również do uszkodzenia układu hamulcowego.

W zależności od modelu testera urządzenie może być używane do pomiaru jakości płynu hamulcowego w różnych typach układów, takich jak płyny DOT (np. DOT 3, DOT 4, DOT 5.1) czy płyny oparte na glicerynie. Dzięki temu, że tester dostosowuje się do konkretnego rodzaju płynu, zwiększa się precyzja jego diagnozy.

Testery ciśnienia

Testery ciśnienia układu hamulcowego są urządzeniami diagnostycznymi, które służą do pomiaru ciśnienia w układzie hamulcowym pojazdu. Ich głównym zadaniem jest ocena stanu układu hamulcowego pod kątem prawidłowego ciśnienia, które jest kluczowe dla skuteczności działania hamulców. Umożliwiają one przede wszystkim pomiar ciśnienia roboczego, które generuje pompa hamulcowa (w tym ciśnienia w przewodach, cylinderkach, pompach czy innych elementach układu hydraulicznego), oraz sprawdzenie, czy układ generuje odpowiednie ciśnienie i czy jest ono równomiernie rozprowadzane do wszystkich kół.

To ważny element diagnostyki układu hamulcowego, ponieważ nierównomierne ciśnienie może wskazywać na problemy z przewodami, tłoczkami lub innymi elementami układu. Ponadto tester ciśnienia pozwala zidentyfikować ewentualne wycieki lub uszkodzenia w układzie hamulcowym, które mogą prowadzić do utraty ciśnienia. Niskie ciśnienie może sygnalizować takie problemy, jak uszkodzenie przewodów, uszczelnień czy nieszczelności w pompach hamulcowych. Dzięki temu urządzeniu można sprawdzić także poprawność działania samej pompy hamulcowej, która odpowiada za generowanie odpowiedniego ciśnienia w układzie.

Jeśli ciśnienie nie jest w normie, może to wskazywać na problem z pompą hamulcową lub innym elementem, który odpowiada za jego wytwarzanie.

źródło: AdobeStock – georgemuresan

Dalszy rozwój testerów diagnostycznych

Testery diagnostyczne już teraz często są bardzo zaawansowanymi narzędziami, które oferują wiele różnych funkcji przydatnych w codziennej pracy mechanika. Można się jednak spodziewać, że będą dalej rozwijane, a wdrażane zmiany będą ściśle wiązać się z postępem technologicznym w motoryzacji (zwłaszcza w odniesieniu do układów hamulcowych).

• Zmieniające się normy bezpieczeństwa,
• rosnące wymagania, które dotyczą dokładności diagnostyki,
• coraz bardziej zaawansowane technologie w samochodach

– wszystko to będzie sprawiać, że testery będą musiały stawać się coraz bardziej zaawansowanymi i wszechstronnymi urządzeniami.

Nowoczesne testery układów hamulcowych będą np. pozwalać na coraz lepszą komunikację między komputerem pojazdu a testerem diagnostycznym. Dzięki tej integracji testery będą mogły odczytywać np. dane w czasie rzeczywistym z układów wspomagania hamowania, co pozwoli na dokładniejszą diagnostykę działania układu hamulcowego w pojeździe. Będą mogły również wykonywać testy zgodności z wymaganiami producentów pojazdów, dzięki czemu będzie możliwe szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w działaniu systemów hamulcowych.

Możliwe jest już również rejestrowanie danych z testów diagnostycznych i przekazywanie ich np. do systemów zarządzania warsztatem, co ułatwi analizę i śledzenie historii napraw. Z całą pewnością przyszłość diagnostyki warsztatowej, a tym samym testerów diagnostycznych, będzie coraz ściślej się wiązała z nowymi technologiami.

Coraz powszechniejsza będzie automatyzacja diagnostyki układu hamulcowego i wykorzystywanie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji (artificial intelligence – AI). Testery hamulcowe będą wykorzystywać algorytmy AI m.in. do analizowania pobieranych danych z pomiarów i wykrywania pojawiających się wzorców, które mogą wskazywać na potencjalne problemy, zanim staną się one poważne.

Sztuczna inteligencja może identyfikować anomalie w pracy układu hamulcowego, które mogą umknąć uwadze mechanika. Na podstawie analizy danych historycznych i zachowań układu hamulcowego AI będzie mogła nawet prognozować, kiedy dany element układu będzie wymagać wymiany lub naprawy. Pozwoli to uniknąć awarii danych elementów. Sztuczna inteligencja może wreszcie zoptymalizować przeprowadzane prace diagnostyczne – może automatycznie dostosowywać parametry testów do konkretnego pojazdu lub warunków, co zwiększy dokładność pomiarów.

Przyszłość testowania diagnostycznego układów hamulcowych to również bezprzewodowe technologie. Dzięki zastosowaniu takich technologii, jak:

• Bluetooth,
• Wi-Fi
• czy 5G

testery diagnostyczne będą mogły łączyć się z pojazdem bez użycia kabli. Takie rozwiązanie będzie pozwalało na bezprzewodowe przesyłanie danych między samochodem a testerem, co przyspieszy proces diagnostyki – a w przyszłości może nawet pozwolić na diagnozowanie pojazdu na odległość i w czasie rzeczywistym. Jeśli przyszłość motoryzacji będzie wiązała się z dalszym upowszechnianiem samochodów autonomicznych, to ich układy hamulcowe będą musiały być jeszcze bardziej niezawodnymi i zaawansowanymi rozwiązaniami. Z kolei ich diagnostyka będzie wymagała nowoczesnych narzędzi do monitorowania stanu poszczególnych komponentów tych układów.

Oprócz tradycyjnych elementów układu hamulcowego i elektrycznych systemów wspomagania w pojazdach autonomicznych bardzo ważną rolę będą odgrywać także m.in.:

• czujniki LIDAR,
• kamery
• i inne radary.

Testery diagnostyczne będą musiały sprawdzać nie tylko poprawność działania tych poszczególnych podzespołów, ale również monitorować synchronizację całego systemu. Testery wykorzystywane do diagnostyki układów hamulcowych będą coraz bardziej zintegrowane z nowoczesnymi technologiami motoryzacyjnymi. W przyszłości zyskają na precyzji, funkcjonalności i automatyzacji dzięki zastosowaniu AI, bezprzewodowych technologii i bardziej zaawansowanych czujników. Wszystko to ma na celu zapewnienie większej niezawodności działania układów hamulcowych. Chodzi również o zwiększenie szybkości i komfortu pracy mechanika w kontekście rosnących wymagań, które dotyczą nowoczesnych pojazdów, oraz rosnącego nacisku na bezpieczeństwo na drogach.

Źródło: Materiały redakcyjne