Prawo prawem, jednakże przedsiębiorstwom trudno funkcjonować, jeśli nie do końca wiadomo, czego przepisy od nich wymagają. Dlatego też w Niemczech publikuje się od czasu do czasu aktualizowane regulaminy branżowe (DGUV), które mają zawierać konkretne działania prewencyjne. A jak sprawy mają się w Polsce, gdzie od niedawna obowiązuje nowe rozporządzenie REACH? Jak to wszystko może wpływać na branżę warsztatową? Sprawdźmy.

Ochrona przed chemikaliami

24 sierpnia 2023 r. na terenie UE zaczęło obowiązywać Rozporządzenie (WE) 1907/2006 w sprawie stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów. To reakcja Komisji Europejskiej na coraz powszechniejsze stosowanie diizocyjaninów – głównego składnika niezwykle popularnych poliuretanów w wielu sektorach przemysłu. Szacuje się, że w Europie roczna liczba przypadków chorób zawodowych spowodowanych przez diizocyjaniany wynosi ponad 5000, wg Unijnego Komitetu ds. Oceny Ryzyka (RAC) jest to stanowczo za dużo.

Dlatego też RAC uznał, że stosowanie diizocyjaninów o wyższym stężeniu niż 0,1% wymaga od pracodawcy zapewnienia, że jego pracownicy pomyślnie ukończyli odpowiednie szkolenie. Szkolenia muszą być przeprowadzane przez specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) z odpowiednimi uprawnieniami uzyskanymi w ramach szkolenia zawodowego lub przez firmę zewnętrzną, mającą stosowną koncesję na przeprowadzenie szkoleń odnośnie do stosowania diizocyjanianów. Co więcej, to pracodawca musi dokumentować zaliczenia szkoleń, a te należy powtarzać co 5 lat. Przypomnijmy, że pierwsze szkolenie należało przeprowadzić do 24 sierpnia 2023 r.

Niemcy już dostosowani do nowych wymagań prawnych

Przedsiębiorstwa motoryzacyjne są odpowiedzialne za ocenę ryzyka i bezpieczeństwo pracy w swoich firmach. Gdy wprowadzane są nowe technologie pojazdów, osoby odpowiedzialne powinny uwzględnić je w swojej analizie ryzyka. Dobrą podstawą do tego jest zmieniony regulamin DGUV 109-009 „Konserwacja pojazdów”, opublikowany w marcu przez stowarzyszenie zawodowe branży drzewnej i metalowej. Tak właśnie do zmian podchodzą Niemcy. Wydają zalecenia dla firm, napisane przez branżowych ekspertów w formie regulaminu. W ten sposób sugerują przedsiębiorstwom działania, które należy podjąć, aby sprostać nowym normom prawnym.

Użyte słowo „konserwacja” obejmuje: naprawę, kontrolę, konserwację pojazdów oraz ich części. Nowy zbiór zasad zawiera konkretne środki zapobiegawcze, obowiązki zapobiegania wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym i zagrożeniom zdrowia związanym z pracą, które są ważne w zakresie konserwacji, renowacji i demontażu pojazdów i ich części. Istnieją również instrukcje dotyczące wyboru, przygotowania i użytkowania stosowanych do tego systemów i sprzętu, np. sprzętu roboczego, takiego jak podnośniki samochodowe z napędem mechanicznym.

3 główne punkty regulaminu DGUV 109-009

• Punkt A: Zasadniczo dotyczy obowiązków organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem, których musi przestrzegać pracodawca i wyznaczone przez niego osoby odpowiedzialne;
• Punkt B: Tutaj znajdują się zasady dotyczące poszczególnych prac przy pojeździe. Obejmuje szczegółowe instrukcje różnych czynności (malowanie, obchodzenie się z przedmiotami pirotechnicznymi, szlifowanie i cięcie), różnych typów pojazdów (pojazdy kontenerowe, szynowe, sprzęt rolniczy itp.), różnych energii napędowych (pojazdy elektryczne lub gazowe), różnych miejsc działania (warsztat, przestrzeń publiczna itp.) lub szczególnych zagrożeń (np. zagrożenia pożarem i wybuchem);
• Punkt C: Tutaj czytelnicy znajdą informacje na temat niezbędnych kwalifikacji swoich pracowników, bezpiecznego użytkowania sprzętu roboczego, inspekcji i ogólnych wymagań dotyczących miejsca pracy.

Regulamin DGUV 109-009: 6 najważniejszych informacji

1. Odpowiedzialność pracodawcy.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo i zdrowie pracowników spoczywa na kierownictwie firmy. Kierownictwo może przekazać tę odpowiedzialność wiarygodnej i kompetentnej osobie w firmie. Przekazanie to musi mieć jednak formę pisemną. Ponadto pracodawca musi sprawdzić, czy delegowana osoba prawidłowo wykonuje powierzone jej zadania. I nadal ponosi ostateczną odpowiedzialność. Wynika to z faktu, że ostateczny obowiązek pracodawcy w zakresie wyboru, nadzoru i kontroli jest niezbywalny. Przepisy BHP obowiązujące w firmie mają również zastosowanie do pracowników firm zewnętrznych, np. usługodawców i dostawców. Wszystkie takie osoby muszą zostać poinstruowane przed rozpoczęciem pracy.

2. Prace niebezpieczne.

W przypadku prac niebezpiecznych wykonywanych wspólnie przez kilka osób należy wyznaczyć osobę nadzorującą. Prace niebezpieczne mogą obejmować np. prace w kontenerach lub przestrzeniach zamkniętych, prace związane z ryzykiem upadku lub naprawy elementów pod wysokim napięciem. Regulamin DGUV 109-009 nie zabrania wykonywania takich prac przez jedną osobę. Firma musi jednak zapewnić odpowiednie techniczne lub organizacyjne środki ochrony osobistej (np. system sygnalizacji awaryjnej, regularne kontrole itp.)

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Rynek

Nowe zobowiązanie dla warsztatów samochodowych

Od 24 sierpnia 2023 r. na terenie Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie (WE) 1907/2006 w sprawie stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów.

3. Ergonomia.

Należy zapewnić odpowiednie pomoce i/lub ograniczyć czas trwania pracy, zwłaszcza w przypadku powtarzalnych zadań z jednostronnym obciążeniem. Typowe obciążenia w przemyśle motoryzacyjnym to np. wibracje ramion spowodowane przez sprzęt (klucze udarowe lub szlifierki kątowe), wymuszone pozycje (pochylanie się do przodu lub praca ponad poziomem głowy), a także podnoszenie i przenoszenie ciężarów (np. podczas wymiany kół). W takich przypadkach należy również zapewnić opiekę medyczną w miejscu pracy.

4. Wymagania dotyczące miejsca pracy.

Podłogi w obszarach warsztatowych muszą być równe, stabilne i antypoślizgowe. Pomiędzy pojazdami a otoczeniem musi być zachowana bezpieczna odległość wynosząca co najmniej 0,5 m, aby zapobiec zmiażdżeniu. Powietrze w miejscu pracy musi być wolne od łatwopalnych i niebezpiecznych gazów, oparów, pyłów i dymu. Pomieszczenia, w których przechowywane są akumulatory ołowiowe, a także doły robocze lub instalacje podłogowe, muszą być odpowiednio wentylowane. Światło dzienne powinno być preferowane w stosunku do światła sztucznego. Minimalna wartość natężenia oświetlenia w warsztatach samochodowych wynosi 300 luksów.

5. Ochrona przed aerozolami.

DGUV ogranicza zakres drobnych napraw poszycia zewnętrznego (naprawy punktowe lub inteligentne). Aby ograniczyć ilość aerozoli, poszczególne uszkodzenia farby nie mogą być większe niż 3,5 cm długości lub średnicy. Niezależnie od rozmiaru uszkodzenia, w ciągu jednego dnia nie można rozpylić więcej niż 1 kg materiału lakierniczego. Ma to również zastosowanie w przypadku korzystania z puszek z aerozolem. Firma musi również używać związanego z miejscem pracy, przefiltrowanego systemu nawiewu i wywiewu powietrza do napraw punktowych.

6. Prace przy układach hamulcowych i sprzęgłach.

Ścieranie powstałe w wyniku demontażu okładzin ciernych musi być usuwane przez wiążące pył czyszczenie na mokro lub przez odsysanie. Mechatronik musi nosić maskę przeciwpyłową, okulary ochronne i ochronę rąk. Elektrohydrauliczne lub elektromechaniczne układy hamulcowe albo sprzęgłowe, muszą być przełączone w tryb serwisowy na czas wykonywania na nich prac. Należy podjąć środki bezpieczeństwa, aby zapobiec niezamierzonej aktywacji systemów.

DGUV pomaga wprowadzać zmiany 

Jak było już wspomniane na początku, rozwój niesie za sobą nowe okoliczności, a w tym przypadku nowe warunki pracy. Nie trudno zgadnąć, że dla przedsiębiorstw motoryzacyjnych, które są adresatami regulaminu DGUV, to wszystko oznacza szereg inwestycji – po pierwsze w odpowiedni sprzęt, a po drugie w wiedzę, jak rzeczony sprzęt właściwie obsługiwać.

W Niemczech działa to tak, że przestrzeganie przepisów jest monitorowane przez właściwe stowarzyszenia zawodowe. Odwiedzają one firmy, przeprowadzają pomiary (np. zużycia materiału lakierniczego czy też efektywności systemów wentylacyjnych) i jeśli wystąpi taka konieczność, to zamykają przedsiębiorstwo, które nie stosuje się do wymagań prawnych.

Kierunek działań 

Zgodnie z literą prawa to pracodawca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i zdrowie swoich pracowników. Ideą reguł branżowych DGUV jest pomoc w stosowaniu państwowych przepisów BHP, dlatego też konstruują je osoby z odpowiednią wiedzą ekspercką. Innymi słowy, to zbiór praktycznych wskazówek, jak zwiększyć bezpieczeństwo pracy w firmie z danej branży. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z innych rozwiązań, ale pod jednym warunkiem – muszą być one co najmniej tak samo bezpieczne.

Nie ma więc innej drogi z perspektywy pracodawców, niż dostosować się do wymogów prawnych i organizować kolejne szkolenia oraz inwestować w odpowiednie środki bezpieczeństwa. To też sygnał dla branży, jak będzie wyglądać najbliższa przyszłość – więcej regulacji, więcej formalności, więcej nowych technologii i, miejmy nadzieję, więcej bezpieczeństwa pracowników oraz zysków dla całego sektora motoryzacyjnego.