Przyjęte 3 sierpnia 2020 r. rozporządzenie REACH ma na celu poprawę ochrony środowiska i zdrowia ludzi przed zagrożeniami, jakie mogą stwarzać chemikalia. Unijny Komitet ds. Oceny Ryzyka (RAC) uznał za konieczne określenie wymogów dotyczących oznakowania i szkoleń w odniesieniu do diizocyjaninów o stężeniu większym niż 0,1%. Termin na przygotowanie pracowników m.in. warsztatów samochodowych upłynął 24 sierpnia 2023 r.

Diizocyjaniany – co to takiego?

Diizocyjaniany są podstawowym składnikiem chemicznym poliuretanów mających zastosowanie w wielu sektorach przemysłu. Produkty ze skrótem PU – farby, kleje, skóry syntetyczne, materiały i pianki uszczelniające itp. są wykorzystywane w warsztatach do przeprowadzania napraw samochodów. Zawarty w produktach diizocyjanian jest bardzo toksyczny i szkodliwy. Został sklasyfikowany jako substancja chemiczna działająca drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę. Może powodować uczulenia, a w następstwie przewlekłe choroby układu oddechowego (astma).

Szacuje się, że w Europie roczna liczba przypadków chorób zawodowych spowodowanych przez diizocyjaniany wynosi ponad 5000, według RAC jest to stanowczo za dużo.

Ograniczenia wprowadzania i zastosowania diizocyjanianów

Celem rozporządzania wydanego przez Komisję UE jest ograniczenie wykorzystania diizocyjanianów w zastosowaniach przemysłowych i profesjonalnych. 

Od dnia 24 lutego 2022 r. ograniczenia już dotyczą wprowadzania do obrotu diizocyjanianów w ich postaci własnej, mieszaninach lub jako składnika innych substancji, jeżeli stężenie diizocyjanianów jest większe niż 0,1% wagowo. W takim przypadku dostawca substancji chemicznej ma obowiązek zapewnić, aby odbiorca otrzymał informacje dotyczące wymogów szkolenia w zakresie bezpiecznego stosowania diizocyjanianów. 

Dodatkowo dostawca ma obowiązek umieścić na opakowaniu oświadczenie: „Od dnia 24 sierpnia 2023 r. wymagane jest odbycie odpowiedniego szkolenia przed użyciem przemysłowym lub profesjonalnym”.

Po dniu 24 sierpnia 2023 r. możliwe jest jedynie zastosowanie produktów, w których stężenie diizocyjanianów jako substancji w postaci własnej, mieszaninach oraz jako składnik innych substancji do zastosowań przemysłowych i profesjonalnych jest mniejsze niż 0,1% wagowo. Jeśli jednak stężenie diizocyjanianu w stosowanych produktach przekroczy wartość progową pracodawca musi zapewnić pracownikom ukończenie odpowiedniego szkolenia dotyczącego bezpiecznego stosowania diizocyjanianów jeszcze przed rozpoczęciem stosowania powyższych substancji chemicznych.

Szkolenia pracowników

Mechanik wykonujący naprawę musi być w pełni świadomy obowiązujących wymogów dotyczących bezpiecznej pracy z diizocyjanianami. Powinien również mieć wystarczającą wiedzę na temat zagrożeń związanych z tymi substancjami oraz na temat dobrych praktyk z uwzględnieniem prawidłowego stosowania odpowiednich środków ochrony indywidualnej.

Szkolenia pracowników wykorzystujących produkty, które mają w składzie diizocyjaniany, powinny być zapewnione przez pracodawcę i muszą być przeprowadzone przez specjalistę ds. bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) z odpowiednimi uprawnieniami uzyskanymi w ramach szkolenia zawodowego lub przez firmę zewnętrzną mającą stosowną koncesję na przeprowadzenie szkoleń odnośnie stosowania diizocyjanianów.

Pracodawca ma obowiązek dokumentowania zaliczenia szkolenia, które powinno być powtarzane przynajmniej co pięć lat. Odpowiednie szkolenie należy przeprowadzić do dnia 24 sierpnia 2023 r.