Zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii, produkowanymi z materiałów biologicznych, sukcesywnie rośnie. Jednym z nich jest biodiesel – postrzegany jako alternatywa wobec tradycyjnego oleju napędowego i wytwarzany z olejów roślinnych lub tłuszczów zwierzęcych. Popularyzacja paliw alternatywnych powoduje, że już dzisiaj głównym odbiorcą polskiej produkcji oleju rzepakowego jest właśnie sektor biodiesla. W 2021 roku ponad 2 mln z 3,2 mln ton zbiorów rzepaku w Polsce została przeznaczona na produkcję biodiesla*.

Według szacunków Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa produkcja biodiesla w Polsce w 2021 roku po raz pierwszy przekroczyła milion ton. Kolejne lata przy dobrej koniunkturze mają przynieść dalsze wzrosty, co przełoży się na szersze wykorzystanie biodiesla do zasilania pojazdów rolniczych, ale również ciężarowych.

W zależności od modelu silnika, konstruktorzy sprzętu mogą dopuścić stosowanie biodiesla samodzielnie lub w połączeniu z tradycyjnym olejem napędowym w różnych proporcjach. Najbardziej popularna mieszanka biodiesla w Europie posiada etykietę B7, co oznacza, że zawiera do 7% biokomponentów. W niskich stężeniach, takich jak w mieszance B7, wpływ składu chemicznego paliwa na właściwości oleju silnikowego jest znikomy, ale przy większym udziale może mieć wpływ na działanie środków smarnych. W konsekwencji może to prowadzić do przyspieszenia procesu utleniania, tworzenia osadów na tłokach, zmiany płynności w niskich temperaturach lub zmiany lepkości formulacji.

Wszystkie obecne prognozy przewidują, że udział biodiesla wzrośnie, a współczesne silniki wymagają stosowania wysokiej jakości olejów silnikowych, które zapewnią im optymalną ochronę. Dobrze skomponowane środki smarne wyróżnia wysoka stabilność oksydacyjna, co pozwala skuteczniej przeciwdziałać procesowi utleniania, wywołanemu przez biokomponenty, ogranicza tworzenie się osadów powstających w wysokich temperaturach i chroni przed korozją. W związku z powyższym, wiodący producenci olejów silnikowych, w tym ExxonMobil, inwestują w badania obecnych i nowych formulacji. W ten sposób oceniają ich gotowość do pracy w silnikach zasilanych biodieslem. Takie oleje nie tylko pomagają wydłużyć okres eksploatacji silnika, ale również wykazują potencjał do ograniczania kosztów utrzymania pojazdów**.

– Przeprowadziliśmy serię testów olejów silnikowych Mobil Delvac w zakresie stabilności oksydacyjnej, pompowalności w niskich temperaturach i czystości tłoków w pojazdach zasilanych biodieslem. W ten sposób sprawdziliśmy, jak paliwa z zawartością biodiesla mogą wpływać na właściwości oleju. Nasze testy wykazały również, że olej w silniku zasilanym biodieslem może pełnić swoje funkcje przez cały okres między wymianami – podkreśla Jerzy Domaszczyński, CVL Sector Specialist, Poland & EE Cluster z ExxonMobil. Testy wykazały, że kompatybilne z silnikami zasilanymi biodieslem są m.in. oleje Mobil Delvac 1 LE 5W30 oraz Mobil Delvac MX ESP 10W30/15W40.  – Obecnie planujemy dalsze testy nowych formulacji smarnych w zakresie pracy z biopaliwami, przygotowując się na to, co przyniesie przyszłość – dodaje specjalista ExxonMobil.

Jakie są zatem dobre praktyki w zakresie używania biodiesla i utrzymania skutecznej ochrony silnika? Po pierwsze, warto upewnić się, że biodiesel pochodzi od renomowanego dostawcy, który dba o wysoką jakość paliw. Chcąc ograniczyć ryzyko degradacji oleju silnikowego, należy stosować oleje silnikowe kompatybilne z biodieslem, które w testach wykazały stałą wydajność w obecności biodiesla. Po trzecie, zawsze należy postępować zgodnie z zaleceniami serwisowymi producenta pojazdu. W przypadku zarządzania dużymi flotami pojazdów, specjaliści ExxonMobil zalecają również rozważyć wprowadzenie programu analiz olejowych do stałego monitorowania kondycji silnika i oleju.

*Źródło danych: Krajowa Izba Biopaliw

**Wyniki mogą się różnić w zależności od rodzaju używanego sprzętu i jego serwisowania, warunków eksploatacyjnych oraz stosowanego wcześniej środka smarnego.

Źródło: ExxonMobil