Sam dobór koloru z pozoru jest dość prosty: wystarczy bowiem odczytać kodowe oznaczenie koloru z tabliczki znamionowej i według niego dobrać kolor w mieszalni. Jednak taka procedura jest skazana na porażkę. Wynika to z tego, że lakier samochodu pod wpływem czynników atmosferycznych, promieniowania słonecznego, promieniowania UV oraz podczerwonego zmienia swoje właściwości, a przede wszystkim - właściwości kolorystyczne.
Niektóre pigmenty ulegają nieznacznym odbarwieniom, przez co sam lakier po dokładnym porównaniu może się różnić od wzorca. Wpływ na jego kolor mogą także mieć używane przez właściciela kosmetyki samochodowe. Szczególnie te zawierające pigmenty mogą wprowadzić zakłamanie podczas porównywania koloru lakieru.
Z tego powodu podczas wszelkich prac związanych z lakierowaniem czy doborem koloru auta jedną z ważniejszych czynności jest dokładne przygotowanie lakieru pojazdu. Chodzi przede wszystkim o dokładne umycie go i usunięcie wszelkich nalotów powstałych podczas woskowania lub koloryzowania karoserii. Najprostszym sposobem doboru lakieru jest użycie wzorca kolorów i wizualne porównanie go z kolorem oryginalnym. Po wybraniu właściwego koloru można rozpocząć przygotowywanie odpowiedniej mieszanki gwarantującej najwierniejsze odwzorowanie naszej wizji.
Jest to rozwiązanie proste i tanie. Ma ono jednak jedną wadę: małą mobilność (zestaw wzorców kolorów może być dość pokaźny i tym samym nieporęczny) i wrażliwość na błędy ludzkie. Wystarczy niewielka zmiana sposobu oświetlenia podczas porównywania kolorów lub po prostu wada wzroku u osoby badającej, żeby wybrać niewłaściwy odcień. Należy pamiętać, że zmiana rodzaju oświetlenia może mieć znaczący wpływ na efekt porównania koloru ze wzornikiem. Rozwiązaniem tego problemu może okazać się spektrofotometr. Jest to niewielkie urządzenie odczytujące kolor z powierzchni, do której zostanie przyłożone.
Przed odczytem spektrofotometr jest kalibrowany za pomocą wzorca czarnego i białego (one również mają pewien stopień odblaskowości). Urządzenie oprócz koloru jest w stanie rozpoznać też stopień „nabłyszczenia" lakieru oraz rodzaje użytych w nim dodatków efektownych, takich jak rodzaj dodatku metalicznego lub perłowego.
Po przyłożeniu urządzenia do odpowiednio przygotowanej powierzchni w kilka chwil analizuje ono kolor, odcień, a nawet zawartość pyłków metalicznych w lakierach typu metalik. Na zdjęciu przedstawiony został jeden z najnowszych spektrofotometrów MA94/96 produkowany przez firmę X-Rite. Jego wnętrze to szereg czujników i źródeł światła, emitowanego pod dwoma kątami 15° i 45°. Po odbiciu światło trafia do 11 osobnych czujników rozmieszczonych pod różnymi kątami nachylenia względem badanej powierzchni.
Takie rozmieszczenie czujników pozwala zarejestrować właściwie każdy rodzaj światła odbitego od lakieru. Wiele kątów odczytu i padania źródeł światła umożliwia sprawną detekcję pigmentu przez rozpoznanie efektów interferencyjnych. Podobnie można określić zawartość dodatków efektownych. Odbite promienie świetlne poddawane są w czujnikach szczegółowej analizie. Za pomocą filtrów odseparowane zostają określone długości fal świetlnych, czyli konkretna barwa światła odbitego. Tak przygotowany promień przesyłany jest za pomocą światłowodów do elementów badających widmo i natężenie światła. Za pomocą tego badania określić można też stopień zmatowienia powierzchni, który rozpoznawany jest jako zmniejszenie natężenia światła. Po podłączeniu czytnika do komputera przenośnego można go zsynchronizować z systemem lakierniczym, który po otrzymaniu informacji z głowicy czytającej określi dokładny skład lakieru i przedstawi konkretną recepturę do stworzenia odpowiedniego odcienia. W systemach zautomatyzowanych wszystko przebiega automatycznie. Jedynymi operacjami wykonywanymi przez osobę obsługującą urządzenie to przygotowanie powierzchni mierzonej i przyłożenie do niej czytnika.
Kolejną cechą miernika podłączonego do komputera jest możliwość opracowania nowego typu lakieru na bazie informacji odczytanych z czujników oraz stworzenie dokładnego modelu komputerowego istniejącej powłoki lakierniczej z uwzględnieniem dokładnego wyglądu, jaki jest rejestrowany przez oko ludzkie.
[...]
Maciej Blum
Więcej informacji o technikach lakierniczych w najnowszym „autoEXPERCIE" 5/2012.