O poprawności działania tego układu decydują jego poszczególne parametry nadane konstrukcyjnie przez producenta pojazdu. Nawet ich nieznaczne odchylenia mają istotny wpływ na tzw. kierowalność pojazdem. Dlatego też muszą być one okresowo sprawdzane i w razie konieczności regulowane. Do przeprowadzenia kontroli parametrów ustawienia geometrii kół i wykonania regulacji konieczne jest posiadanie przygotowanego stanowiska diagnostycznego oraz urządzenia kontrolno-pomiarowego. Samo stanowisko musi zapewniać odpowiednią płaskość i zachowanie poziomu jednocześnie dla wszystkich czterech punktów podparcia pojazdu. Dopuszczalne przy pomiarze parametrów geometrii ustawienia kół odstępstwa dotyczące wypoziomowania stanowiska nie mogą być większe niż 1 mm na 1 m długości dla całej powierzchni stanowiska lub 1 mm pomiędzy punktami spoczynkowymi dla kół (obrotnicami dla kół osi przedniej i płytami rozprężnymi dla kół osi tylnej) lewej i prawej strony oraz 2 mm między przednimi a tylnymi (również przy pomiarze po przekątnej). Do pomiaru parametrów i regulacji geometrii stosuje się stanowisko kanałowe lub podnośnik diagnostyczny. Zarówno stanowisko kanałowe, jak i podnośnik muszą być wyposażone w: obrotnice pod koła przednie, płyty rozprężne kół tylnych oraz dźwignik osi.
Przygotowanie pojazdu
Podstawową czynnością jest tu sprawdzenie ciśnienia w kołach. Kolejną istotną kwestią jest sprawdzenie stanu technicznego układu kierowniczego, ponieważ przeprowadzanie pomiarów parametrów geometrii kół i osi w pojeździe z nadmiernymi luzami układu kierowniczego pozbawione jest sensu. Bardzo istotne przy pomiarze jest także określenie wysokości nadwozia względem podłoża, ponieważ obniżenie zawieszenia pojazdu zmienia poszczególne parametry geometrii kół. Ostatnią zaś czynnością przed przystąpieniem do pomiarów jest określenie wartości stopnia ugięcia zawieszenia pojazdu. Po wykonaniu wszystkich zalecanych czynności wstępnych samochód wprowadzany jest na stanowisko kontrolno-pomiarowe w taki sposób, aby koła przedniej osi umieszczone były na obrotnicach, a koła tylnej - na płytach rozprężnych.
Sposoby pomiaru
Najstarszą wersją konstrukcyjną jest rozwiązanie optyczno-mechaniczne. Wykorzystywane jest w nim zjawisko zmiany kąta padania wiązki świetlnej wysyłanej z założonego na badanym kole projektora na ekran pomiarowy. W obecnie produkowanych urządzeniach tego typu wiązka świetlna została zastąpiona przez wiązkę lasera. Kolejną wersją konstrukcyjną były komputerowe rozwiązania urządzeń. Zastosowane w nich odpowiednie procedury programowe automatycznie kontrolują poprawność kolejnych czynności obsługowych, zapobiegając tym samym przed popełnieniem ewentualnych błędów. Tego typu urządzenia mają wbudowaną bazę danych parametrów wzorcowych pojazdów. W bazie danych dostępne są również graficzne obrazy punktów regulacyjnych oraz zalecane wartości ugięcia zawieszenia i sposoby obciążania pojazdu w trakcie pomiaru. Umożliwiają one również wydruk protokołu pomiarowego. Urządzenia komputerowe są w większości przyrządami 4-głowicowymi, umożliwiającymi dokonywanie pomiaru parametru, jakim jest nierównoległość osi. Tego typu przyrządy wymagane są przy pomiarze w trakcie badań technicznych wykonywanych w SKP. Obecnie każda z czterech głowic pomiarowych ma dwa czujniki położenia (całe urządzenie ma więc 8 czujników). Dawniej przyrządy miały sześć czujników, po dwa w każdej z głowic przednich i po jednym w tylnych. Nie pozwalały one wykonywać pełnych pomiarów w pojazdach ze skrętną osią tylną. Starsze konstrukcje urządzeń komputerowych służących do pomiaru kątów poziomych wykorzystywały czujniki rezystancyjne. Informacje o wzajemnym położeniu względem siebie czujników przekazywane były z użyciem cięgien (linek) opasających pojazd wokół i łączących wszystkie czujniki rezystancyjne czterech głowic pomiarowych. Najnowsze wersje konstrukcyjne urządzeń komputerowych wykorzystują czujniki optyczne, czyli tzw. kamery CCD, emitujące i odbierające promienie podczerwone. W tej konstrukcji mierzony pojazd również opasany jest wokół - jednak nie za pomocą linek, a poprzez wytwarzanie tzw. elektronicznej ramy wykorzystującej promieniowanie podczerwone.
Współczesne rozwiązania
W najnowszych wersjach konstrukcyjnych wykorzystywane jest już zasilanie akumulatorowe głowic pomiarowych, których baterie ładowane są po odwieszeniu tych głowic. Przekazywanie informacji o mierzonych parametrach geometrii z głowic pomiarowych do urządzenia realizowane jest obecnie drogą radiową. Najnowsze konstrukcje przyrządów komputerowych mają wiele ciekawych funkcji skracających cały proces pomiarowy i zapewniających zdecydowanie większy komfort pracy. Jedną z nich jest wprowadzenie nowej metody wykonywania kompensacji bicia kół, która jest czynnością niezbędną do wykonania w trakcie każdego pomiaru, a zarazem bardzo czasochłonną, przynajmniej przy wykonywaniu jej metodą tradycyjna. Celem przeprowadzania kompensacji bicia obręczy jest wyeliminowanie błędów pomiarowych wynikających z jej odkształcenia. W najnowszych przyrządach pomiarowych kompensacja może być wykonywana poprzez obrót uniesionego koła o 90°, o 180° lub przetoczenie pojazdu. [...]
Andrzej Kowalewski
Więcej informacji o układzie kierowniczym w najnowszym „autoEXPERCIE" 1/2012.