Światło idealne

Aby reflektor mógł zostać użyty w samochodzie, musi przejść szereg testów na etapie projektowania i produkcji. W trakcie użytkowania także powinien być regularnie sprawdzany. Czy jednak jest? Według badań przeprowadzonych przez firmę Hella, użytkownicy kontrolują oświetlenie tylko wtedy, kiedy muszą, czyli podczas corocznego przeglądu technicznego.
Wyniki badania przeprowadzonego na próbce ponad 800 kierowców nie są wcale zaskakujące, biorąc pod uwagę fakt, że badania techniczne samochodu, podczas których kontroluje się ustawienie świateł, też przeprowadza się co roku. 13% kierowców kontroluje oświetlenie raz na 2 lata, a 11% rzadziej lub w ogóle.
Oprócz samego badania oświetlenia 2/3 kierowców pamięta o posiadaniu kompletu zapasowych żarówek. Ponieważ nie ma obowiązku wożenia ich w aucie, wynik ten można uznać za bardzo zadowalający.
Badania homologacyjne
Zgodnie z warunkami homologacyjnymi każdy reflektor ma określone parametry dotyczące rozsyłu światła. Zgodność reflektora z wytycznymi homologacyjnymi jest potwierdzana odpowiednim oznaczeniem na jego kloszu.
Poszczególne znaki w homologacji poświadczają, w jakim kraju były przeprowadzone badania i jakich świateł dotyczą. Szczegółowe warunki homologacyjne oraz opis poszczególnych znaków znajdują się w Regulaminie 112 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) dotyczącym Jednolitych przepisów dotyczących homologacji reflektorów pojazdów silnikowych emitujących asymetryczne światło mijania lub światło drogowe, lub oba te rodzaje świateł, i wyposażonych w żarówki lub moduły diod elektroluminescencyjnych (LED). Jednolite przepisy weszły w życie 15 lipca 2013 r. i zawierają już informacje na temat oznaczeń reflektorów LED.
Badania homologacyjne określają rozkład promieni świetlnych w przestrzeni oraz natężenie światła emitowanego przez reflektory. Do pomiaru natężenia oświetlenia podczas homologacji używa się ekranu, na którym naniesione są punkty referencyjne. Uwzględniają one położenie charakterystycznych elementów ruchu drogowego, takich jak pobocza, samochody jadące z naprzeciwka, oś jezdni. Rozkład światłości głównego światła mijania musi obejmować granicę światła i cienia (ilustracja 2) z uwzględnieniem tolerancji, jaka jest oznaczona na rysunku.
Ustawianie świateł w samochodzie
W trakcie eksploatacji samochodu ustawienie świateł przednich powinno być regularnie kontrolowane. Najczęściej jednak ma to miejsce – jak wspomniano na wstępie – na stacji kontroli pojazdów. Kontrola ustawienia świateł powinna mieć miejsce także po wymianie reflektorów oraz ich demontażu i montażu. Często ignorowane jest ustawianie świateł po naprawie elementów zawieszenia, takich jak amortyzatory czy elementy sprężyste. Po ich wymianie najczęściej zmienia się wysokość zawieszenia, a co za tym idzie wysokość strumienia światła. Podobnie ignorowana jest regulacja świateł po wymianie żarówki wymagającej wyjęcia reflektora. Wielu specjalistów idzie o krok dalej zalecając regulację wysokości reflektorów po każdej wymianie żarówki.
Do regulacji wysokości strumienia światła w samochodzie należy przystąpić po upewnieniu się, że w oponach jest nominalne cieśninie powietrza, a ręczna regulacja wysokości zależna od obciążenia pojazdu (pokrętło) jest ustawiona w pozycji „0”.
Dalszymi krokami jest użycie odpowiedniego urządzenia kontrolnego przy jednoczesnym ustawieniu pojazdu na równej i poziomej powierzchni. Niekiedy do regulacji świateł używa się ekranu kontrolnego z naniesionymi punktami odniesienia.
Pierwsze urządzenia kontrolne do świateł bazowały na soczewce skupiającej strumień światła i przenoszącej go na pomniejszony ekran kontrolny wewnątrz urządzenia. Regulacja odbywała się ręcznie, a wysokość strumienia światła była potwierdzana przez odczyt na ekranie kontrolnym urządzenia. Nowsze konstrukcje bazują także na soczewce skupiającej strumień światła, ale zamiast ekranu kontrolnego posiadają szereg elementów światłoczułych, które mierzą natężenie światła. Przy elektronicznym wspomaganiu można określić nie tylko położenie granicy światłocienia, ale także siłę światła w samochodzie. Dzięki zaprogramowanym wartościom maksymalnym i minimalnym urządzenie jest w stanie stwierdzić nie tylko czy światła są ustawione dobrze pod względem geometrycznym, ale także, czy świecą z prawidłową siłą.
Najnowsze urządzenia kontrolne wyposażone są w kamerę CMOS, której zadanie jest podobne, jak w przypadku urządzeń opisywanych wcześniej. Za jej pomocą można jednak dokładniej określić przebieg granicy światła i cienia, ponieważ wyeliminowany zostaje czynnik ludzki, czyli obserwacja ekranu kontrolnego. Urządzenia dostępne na rynku bazują na bardzo zbliżonych zasadach działania, ponieważ mierzona wartość jest praktycznie zawsze taka sama. Ich wartość użytkowa sprowadza się przede wszystkim do wygody obsługi oraz możliwości użycia z danym rodzajem oświetlenia, choć nawet najnowsze światła LED muszą zachowywać geometrię strumienia świetlnego taką samą, jak w przypadku świateł z żarówkami H4. Bardzo pomocne mogą być funkcje określające natężenie oświetlenia w różnych miejscach strumienia świetlnego.
Przepisy dotyczące świateł mijania
Granica światła i cienia zawiera:
1. Dla świateł przeznaczonych do ruchu prawostronnego:
- prostą „część poziomą” z lewej strony,
- część wznoszącą się „załamanie – wzniesienie” z prawej strony.
2. Dla świateł przeznaczonych do ruchu lewostronnego:
- prostą „część poziomą” z prawej strony,
- część wznoszącą się „załamanie – wzniesienie” z lewej strony.
W każdym przypadku część „załamanie – wzniesienie” musi być ostra.
Regulację przeprowadza się, stosując płaski pionowy ekran ustawiony w odległości 10 lub 25 m (jak to określono w pkt 9 załącznika 1) przed reflektorem i pod kątem prostym do osi pojazdu. Ekran musi być dostatecznie szeroki, aby umożliwiał zbadanie i dostosowanie granicy światła i cienia światła mijania w przedziale co najmniej 5° z każdej strony linii V–V (linii wyznaczonej przez oś optyczną reflektora).
Regulację pionową przeprowadza się, przesuwając poziomą część granicy światła i cienia w górę z pozycji poniżej linii B i ustawia się w jej pozycji nominalnej, 1 % (0,57 stopnia) poniżej linii H–H.