Galopujące ceny energii elektrycznej na światowych rynkach hurtowych bardzo mocno uderzają w większość przedsiębiorców, jednak szczególnie narażone są branże o wysokim poziomie energochłonności. Ceny energii na europejskim rynku kształtują się na poziomie już nawet kilka razy wyższym niż przed wybuchem pandemii.

Obecny konflikt w Ukrainie z pewnością nie przyczyni się do zahamowania podwyżek. Co ciekawe, ceny dla Polski są obecnie jednymi z najniższych w UE – według danych z 23 sierpnia br. z rynku dnia następnego. Tańszą energię miały tego dnia tylko Hiszpania, Portugalia i Szwecja. To z jednej strony dobra wiadomość dla przedsiębiorców (wynika bowiem, że ceny mogły być sporo wyższe), ale z drugiej strony istnieje ryzyko, że to jeszcze nie koniec podwyżek.

>>>Zestawienie systemów lakierniczych<<<

W poszukiwaniu oszczędności

Warsztaty lakiernicze nie są żadnym wyjątkiem i również muszą stawić czoła wysokim kosztom energii elektrycznej. Na szczęście na rynku pojawia się coraz więcej energooszczędnych produktów i technologii, które w dłuższej perspektywie mogą się przełożyć na niższe zużycie energii elektrycznej.

Przykładowo firma NOVOL wprowadziła do oferty energooszczędną technologię SPECTRAL. Jak wyjaśnia Tomasz Tomczyk, dyrektor Pionu Szkoleń w firmie NOVOL, znajdziemy w niej m.in. lakier bezbarwny SPECTRAL KLAR 545-00, który utwardza się bezpiecznie w obniżonej temperaturze 40°C w ciągu zaledwie 15 min, oraz podkład aspartanowy SPECTRAL 00-RACE utwardzający się przy trzech warstwach w czasie 45 min bez potrzeby wygrzewania. Możliwość ponad 60-procentowego cięcia kosztów pracy kabiny lakierniczej dzięki niższej temperaturze i skróceniu czasu procesu będzie zatem miała kluczowe znaczenie dla rentowności napraw lakierniczych.

Tomasz Tomczyk
Dyrektor Pionu Szkoleń w firmie NOVOL

Stosowanie odpowiednich produktów lakierniczych, które skracają czas lakierowania bądź obniżają wymaganą temperaturę pracy w kabinie – a tym samym przekładają się na wzrost rentowności tego procesu – to tylko jedna z zalecanych praktyk, którą warto wdrożyć w warsztacie. Równie duże, a może i większe oszczędności można uzyskać, stosując odpowiednie wyposażenie warsztatu.

Jak zauważa Bartek Górecki, kierownik projektów w firmie FBD, efektywność energetyczną warsztatu lakierniczego można zwiększyć poprzez zastosowanie technologii, które pozwolą obniżyć koszty energii. Do takich technologii należą m.in. energooszczędne oświetlenie LED czy zaawansowane sterowanie kabiną lakierniczo-suszącą połączone z falownikami.

Raven Media – Maciej Blum

– Inteligentny panel sterowania z możliwością programowania poszczególnych faz pracy kabiny, dostosowanie programów do wymagań stosowanych technologii lakierniczych i, co najważniejsze, automatycznie regulowana wydajność agregatów i dostosowanie ich pracy do potrzeb procesu lakierniczego przekładają się na znaczne zwiększenie efektywności energetycznej procesów lakierniczych – tłumaczy Bartek Górecki.

Bartek Górecki
Kierownik projektów w firmie FBD

Na podobną kwestię zwraca uwagę Aleksander Terelak, prezes firmy NTS Sp. z o.o., według którego koszt energii jest jednak tylko jedną ze składowych kosztów użytkowania kabiny lakierniczej. – Wiodący producenci kabin starają się wdrażać coraz więcej nowych technologii, które mają za zadanie oszczędzanie energii i paliw.

Przykładowo USI Italia wdrożyło jednostki typu HE (High Effciency), wyposażone w nowy typ silników elektrycznych o wyższym momencie obrotowym. Dzięki temu dwa silniki 7,5 kW mogą dać przepływ na poziomie standardowych jednostek z silnikami 11 kW – mówi Aleksander Terelak i wymienia kolejne przykłady energooszczędnych rozwiązań: – Wprowadzenie technologii inwertorowej połączonej z rozbudowanymi komputerowymi panelami sterowania również ma na celu ograniczenie zużycia prądu.

Dla przykładu, ograniczenie przepływu powietrza o 10% powoduje spadek zużycia energii z 11 do 8 kW. Równie ważne są systemy monitorowania pracy z pistoletem, które potrafią wykryć, czy użytkownik używa pistoletu lakierniczego w kabinie. Jeśli nie, mogą ograniczyć przepływ powietrza w najbardziej energożernej fazie lakierowania nawet o 30–40%, co w efekcie doprowadzi do spadku zużycia prądu z 2 × 11 kW do 2 × 3,8 kW.

Jakub Tomaszewski, product manager w firmie Multichem, uważa, że każdy przypadek jest inny i każdy, „kto szuka kosztów”, powinien zrobić przegląd swoich wydatków. – Wprawdzie wprowadzenie pozornie niewielkich zmian będzie wymagało pewnego wysiłku ze strony kierownictwa i personelu, ale może znacznie zredukować wydatki – przekonuje Jakub Tomaszewski. – Kiedy każdy aspekt wykonywanych prac mierzy się w celu zidentyfikowania i wyeliminowania marnotrawstwa czasu i materiałów, kiedy wprowadza się efektywne praktyki, a dostawy są konsolidowane i wygodniejsze dla każdego pracownika i jego poszczególnych stanowisk, różnica na koniec miesiąca będzie zauważalna.

Nowinki technologiczne pożądane

Następstwem niemal stałej ewolucji branży lakierniczej są nowe technologie, które pojawiają się co jakiś czas. Część z nich może przyczynić się do znaczącego ograniczenia kosztów funkcjonowania lakierni.

Aleksander Terelak wymienia 2 takie przykładowe rozwiązania. Zupełnym nowum są rozwiązania hybrydowe, w których mamy dwa systemy grzania, np. elektryczny i gazowy. Po odpowiednim spięciu takiej kabiny z panelami słonecznymi system sterowania może wykorzystywać do częściowego lub całkowitego ogrzewania powietrza, które wchodzi do kabiny, energię elektryczną z paneli słonecznych. Oddzielnym zagadnieniem jest natomiast stosowanie systemu suszenia z użyciem wbudowanych w kabinę lamp podczerwieni. System ten potrafi być bardzo oszczędny, jednak wciąż ma wiele wad, które ograniczają jego użycie.

Spore oszczędności możemy uzyskać także, wykorzystując systemy rekuperacji, czyli odzysku ciepła z odprowadzanego z kabiny powietrza. Ciepło to następnie wykorzystuje się do podgrzania chłodnego powietrza, które jest zaciągane z zewnątrz do kabiny. W zależności od rodzaju stosowanego rekuperatora (jednostopniowy czy dwustopniowy) system jest w stanie odzyskać nawet do 80% ciepła. To niezwykle istotna kwestia, bo ogrzanie pobieranego ciepła jest najbardziej energochłonnym procesem w pracy kabiny lakierniczej.

Aleksander Terelak
Prezes firmy NTS Sp. z o.o.

W kierunku coraz krótszego lakierowania

Każde energooszczędne rozwiązanie (nawet jeśli z pozoru ma niewielkie znaczenie) będzie przyczyniało się do redukcji kosztów działalności lakierni. Ważne zatem, żeby podejść do tego tematu systemowo i wprowadzać jak najwięcej technologii o niskiej energochłonności. Jednocześnie warto stawiać na wszelkie rozwiązania, które będą wymiernie skracać czas samego lakierowania. Krótszy proces lakierowania to krótszy okres podwyższonego zużycia energii i innych mediów, nie mówiąc o możliwości obsłużenia większej liczby klientów.

W ostatnich latach poczyniono już znaczne postępy w skróceniu całościowego procesu lakierniczego i, szerzej, zwiększeniu jego rentowności. Ostatnie wydarzenia jeszcze bardziej ten proces jednak przyspieszają. – Ważnym wkładem w obniżenie kosztów działalności warsztatów lakierniczych jest wprowadzenie lakierów wodorozcieńczalnych, które znacząco zwiększają wydajność w myśl zasady więcej za mniej (w przeliczeniu na 1 m²) – mówi Jakub Tomaszewski. – Dalsze postępy możemy osiągnąć dzięki zwiększonemu stosowaniu produktów o krótkim czasie schnięcia, które są „odporne” na wahania cen. Po co (i przede wszystkim za co) wygrzewać podkład przez 30 min w temp. 60°C, jeśli możemy wybrać produkt, dzięki któremu uzyskamy ten sam efekt taniej, dzięki schnięciu jedynie 1 godz. w 20°C.

Wydajne (przemyślane) procesy lakierowania i schnięcia niskotemperaturowego mogą w przyszłości w istotny sposób przyczynić się do dalszej redukcji zużycia energii.

Jakub Tomaszewski
Product manager w firmie Multichem

Również dla Aleksandra Terelaka z NTS w ostatnim czasie najistotniejsze w procesie lakierowania jest dążenie do obniżenia temperatury wygrzewania lub/i skrócenia czasu potrzebnego na utwardzenie powłoki do takiego stanu, aby można było elementy lub pojazd wyprowadzić z kabiny. – Na stałe na rynku pojawiły się lakiery, które umożliwiają utwardzenie powłoki w kilka minut w temperaturze standardowej (60°C) lub maksymalnie w kilkanaście (10–15) minut w temperaturze ok. 40°C. Najnowsze rozwiązania umożliwiają utwardzenie powłoki w czasie 40–50 minut w temperaturze 20°C z minimalnym przepływem powietrza w kabinie. W połączeniu z instalacją fotowoltaiczną może to zapewnić w pewnych okresach roku praktycznie bezkosztowy proces suszenia w kabinie hybrydowej – tłumaczy Aleksander Terelak.

Tomasz Tomczyk wymienia z kolei 3 najważniejszego według niego trendy, które można zaobserwować obecnie w warsztatach lakierniczych. To przede wszystkim stosowanie rozwiązań, które pozwolą skrócić proces lakierowania, jednak bez utraty jakości końcowej. – Świetnym przykładem takiego rozwiązania są np. energooszczędne lakiery utwardzające się w ciągu zaledwie 5 min w 60°C (np. KLAR 565-00), lakiery energooszczędne i przyjazne akumulatorom w samochodach hybrydowych i elektrycznych, które z kolei pozwalają na obniżanie temperatury wygrzewania w kabinie lakierniczej do 40°C (np. KLAR 545-00). To także podkłady aspartanowe wypełniające z czasami utwardzania poniżej 1 godz. (np. SPECTRAL 00-RACE).

Ponadto widać zwiększoną popularność kolorów ze znacznie trudniejszymi efektami do cieniowania i odwzorowania w lakierowaniu naprawczym aut (np. Mazda 41V, Mazda 46V czy Renault NNP), które coraz częściej trafiają do serwisów lakierniczych. Wymaga to bardziej zaawansowanych umiejętności lakierniczych i poprawnej kalkulacji w aspekcie kosztów procesu i materiału, co niestety może prowadzić do wydłużenia procesu lakierniczego i zwiększenia jego kosztów. – Do tego należy także dodać wykończenie matowe jako finalny efekt, które perfekcyjnie można odwzorować np. przy użyciu bezbarwnego lakieru SPECTRAL KLAR 535-00 MAT – mówi Tomasz Tomczyk.

Na finalny rachunek ekonomiczny warsztatu lakierniczego wpływa także wiele innych czynników, na które mamy bezpośredni wpływ i które możemy w łatwy i szybki sposób wdrożyć w warsztacie. To m.in. odpowiednie serwisowanie kabiny i urządzeń lakierniczych – co zapewnia nie tylko czyste warunki pracy, ale może także przełożyć się na większą wydajność lakierni i mniejszą awaryjność wykorzystywanego sprzętu. Istotne jest także unikanie błędów poprzez zachowanie odpowiednich procedur lakierowania. Każdy błąd, który wymaga powtórzenia danej czynności, to wymierna strata czasu i pieniędzy.

Spore oszczędności w zużyciu energii, a także w ogólnych kosztach funkcjonowania lakierni, może też przynieść odpowiednie dopasowanie produktów lakierniczych do konkretnych warunków panujących w danym warsztacie. Temperatura w miejscu pracy czy też panująca wilgotność powinny determinować dobór właściwych lakierów i innych produktów.

I wreszcie właściwe zaplanowanie prac całego warsztatu. Optymalizacja w tym zakresie może nie tylko usprawnić codzienną pracę warsztatów lakierniczych, ale również obniżyć koszty ich funkcjonowania.