Do największych pożeraczy kosztów należą: ogrzewanie warsztatu, napędy elektryczne pracujących w nim maszyn i urządzeń, oświetlenie stanowisk pracy oraz instalacja sprężonego powietrza. Konstrukcja dachu, ścian i sufitów również znacząco wpływa na utrzymywanie temperatury w pomieszczeniach, czyli na straty ciepła i konieczność ich dogrzewania. Mając na uwadze prawidłową izolację dachu i ścian oraz bram wjazdowych, można zoptymalizować pracę pieców lub nawet wymienić je na oszczędniejsze. Dzięki samej optymalizacji ogrzewania oraz izolacji termicznej można z powodzeniem zaoszczędzić 50% kosztów związanych z ogrzewaniem warsztatu. Dodatkowo warto zadbać o izolację termiczną rur doprowadzających wodę do wymienników ciepła zamontowanych w warsztacie.

Instalacje sprężonego powietrza
Prawie wszystkie warsztaty pracują z wykorzystaniem sprężonego powietrza, które jest czystym i łatwym w użyciu medium. Dodatkowo jest relatywnie bezpieczne jako napęd urządzeń pracujących w warsztacie.
Okazuje się jednak, że odpowiednia instalacja sprężonego powietrza może wpłynąć na zmniejszenie jego strat. Chodzi tutaj przede wszystkim o likwidację nieszczelności na złączach, co powoduje znaczne ograniczenie czasu pracy kompresorów. Według ekspertów w wielu warsztatach straty wynikające z nieszczelności instalacji sprężonego powietrza wynoszą od 30 do 50%, mimo że bez problemów można utrzymywać poziom nieprzekraczający 5%.
Aby lepiej wykorzystać instalację sprężonego powietrza, konieczne jest ustawienie ciśnienia dostarczanego przez kompresor na poziomie maksymalnego zapotrzebowania przez znajdujące się w warsztacie odbiorniki. Zmniejszeniu kosztów nieszczelności instalacji służy także stosowanie się do zaleceń ekspertów lub dostawcy kompresora.
Ważne jest, aby przy wyborze kompresora do warsztatu jego wydajność i ciśnienie dobrać tak, aby odpowiadały projektowi instalacji oraz zapotrzebowaniu odbiorników. Niebagatelny wpływ na straty w układzie sprężonego powietrza ma jego serwisowanie i zapobieganie powstawaniu nieszczelności. I tak, nie należy zaniedbywać regularnej wymiany filtrów oraz kontroli odwadniaczy i odolejaczy czy ewentualnych naolejaczy w instalacji. W przypadku nieszczelności najlepiej od razu usunąć jej źródło, żeby zapobiec nadmiernej pracy kompresora. Ważne jest również ustawienie prawidłowego ciśnienia maksymalnego w instalacji. Jeśli kompresor pracujący z ciśnieniem 10 barów zostanie przestawiony na pracę z ciśnieniem 11 barów, będzie to oznaczało, że potrzebuje on ponad 10% więcej energii elektrycznej, natomiast odczuwalny podczas pracy narzędziami pneumatycznymi zysk będzie słabo zauważalny.

Oświetlenie miejsca pracy
Aby praca była wygodna i efektywna, konieczne jest dobre oświetlenie miejsca pracy. Dla potrzeb oświetlenia wnętrz stosuję się normę DIN 5035, która określa parametry oświetlenia, takie jak choćby temperatura barwowa światła. Oznacza to, że światło białe musi zawierać się w zakresie temperatur barwowych od 2500 K do 6500 K. Im wartość jest wyższa, tym oświetlenie robi wrażenie bielszego. Przykładem może być porównanie światła żarowego ze światłem emitowanym przez diody LED lub świetlówki. Te ostatnie robią wrażenie bielszych, jednak nie zawsze można je stosować. Nie zaleca się ich na przykład do oświetlania miejsca pracy, gdzie znajdują się elementy wirujące, takie jak wyważarki do kół czy stacjonarne wiertarki lub tokarki. Światło jarzeniowe ze względu na swoją specyfikę nie jest światłem ciągłym tylko migoczącym i w pewnych warunkach może wywołać niebezpieczne złudzenie - w przypadku synchronizacji obrotów tokarki z częstotliwością pracy świetlówki można mieć wrażenie braku obrotów, a to może być niebezpieczne dla osoby obsługującej maszynę.
Jeśli chodzi o normy dotyczące oświetlenia, to nie powinny być one przekraczane, ponieważ nie poprawi to komfortu pracy, natomiast może wpłynąć na zwiększenie kosztów związanych ze zużyciem energii elektrycznej. Podczas planowania oświetlenia miejsca pracy należy wziąć pod uwagę następujące aspekty:
- podczas montażu nowego lub modernizacji istniejącego oświetlenia należy postarać się o to, aby do stanowiska pracy docierało jak najwięcej światła dziennego; jest to światło naturalne i nic nie kosztuje,
- światło sztuczne powinno być ograniczane w taki sposób, aby je wykorzystywać w razie konieczności,
- należy zwrócić uwagę na sposób malowania ścian, który zapewniłby dobre odbijanie światła i rozświetlał wnętrza pomieszczenia,
- warto zainwestować w oświetlenie z wysoką sprawnością energetyczną.

W przypadku oświetlenia można wykorzystać źródła światła bazujące na diodach LED, które przy takim samym natężeniu światła zużywają o 85-90% mniej energii elektrycznej niż lampa żarowa, np. halogenowa.
Możliwości zaoszczędzenia na utrzymaniu warsztatu nie skupiają się tylko na oświetleniu lub projekcie instalacji sprężonego powietrza. Innymi metodami jest choćby korzystanie z usług dostawców różnego rodzaju czyściw lub wsparcie w postaci odbioru starego sprzętu przy zakupie nowego. Dalszym krokiem jest optymalizacja prac biurowych, polegająca między innymi na korzystaniu z wymiennych tonerów w drukarkach lub zwracaniu uwagi na klasę energetyczną kupowanych do firmy urządzeń.

Opracowano na podstawie artykułu z czasopisma „kfz-betrieb"
fot. „kfz-betrieb“