Jeśli porównalibyśmy proces lakierowania samochodu dziś i np. w pierwszej połowie ubiegłego stulecia, to pierwszą rzeczą, jaka rzuciłaby nam się w oczy, byłby czas wykonania takiej czynności. – Samochody były kiedyś malowane (celowo używam tego słowa) lakierem, który szczotkowano na powierzchni pojazdu, a następnie szlifowano, wygładzano i odnawiano. Po nałożeniu wielu warstw lakieru samochód był polerowany w celu uzyskania błyszczącej powierzchni. Zajmowało to niestety sporo czasu: lakierowanie całego samochodu trwało nawet 40 dni – mówi Jakub Tomaszewski, konsultant ds. produktów i systemów kolorystycznych w firmie Multichem.

Co się zmieniło?

W dzisiejszych czasach lakierowanie samochodów następuje błyskawicznie, a opcje kolorów są praktycznie nieograniczone. – Presja jest bardzo duża i liczy się czas, czas oraz jeszcze raz czas. Dlatego w szczególności wśród lakierów bezbarwnych pojawiają się produkty o przyspieszonych parametrach schnięcia i jest to jeden z głównych parametrów, na którego podstawie klient wybiera produkt – tłumaczy Jakub Tomaszewski. – Oczekujemy, że polakierowany element będzie w krótkim czasie gotowy do polerowania i montażu, także w temperaturze 20°C. Czym się jeszcze kierujemy? Twardością oraz rozlewnością. Lakierowanie na lustro to jeden z najczęściej poruszanych tematów na forach dyskusyjnych.

Na przełomie ubiegłego i obecnego stulecia typowe lakiery bezbarwne należały do klasy MS, która oznacza, że 40% objętości mieszaniny gotowej do natrysku stanowią części stałe, zaś reszta jest rozpuszczalnikiem i ulega odparowaniu podczas utwardzania. Taki lakier wymaga naniesienia z reguły trzech warstw, by końcowa grubość uzyskanej powłoki wynosiła 50–60 µm, zaś do jego utwardzenia w kabinie lakierniczej w temperaturze 60°C potrzeba minimum 45 minut. – W najbardziej optymistycznej wersji, licząc czas aplikacji, odparowania międzywarstwowego oraz wygrzewania, auto spędzało w kabinie lakierniczej prawie półtorej godziny. Co ciekawe, tego typu lakiery do dziś są produkowane i mają grono zagorzałych wielbicieli. Co jest tego przyczyną? Siła przyzwyczajenia, łatwość aplikacji nawet w kiepskich, garażowych warunkach, ale przede wszystkim niska cena starej technologii – wyjaśnia Łukasz Kelar, dyrektor marketingu w firmie NOVOL.

Ewolucja lakierów dotyczy również używanych w lakiernictwie związków chemicznych, co jest następstwem wprowadzenia przepisów, których głównym celem jest zmniejszenie obciążenia dla środowiska. I tak, jak jeszcze przed laty powszechne było używanie lakierów z zawartością chromianów, ołowiu czy innych metali ciężkich, tak dzisiaj mamy do czynienia z dużo bardziej ekologicznymi lakierami wodorozcieńczalnymi. Duży wpływ na ofertę branży lakierniczej ma również presja klientów, którzy oczekują od producentów lakierów produktów łatwiejszych w użyciu, wydajniejszych i szybciej schnących.

Należy jednak pamiętać, że pojawiające się na rynku wyroby, które mają zapewnić producentom przewagę konkurencyjną, są albo wydajniejsze, albo szybciej schnące, albo wyraźnie lepsze pod jeszcze innym względem. – Niestety, chemia jest bezlitosna i zazwyczaj poprawa jednego z kluczowych parametrów powoduje pogorszenie innych właściwości produktu – mówi Łukasz Kelar. Bardzo dobrym przykładem jest czas schnięcia i utwardzania lakierów. Co ciekawe, lakiery bezbarwne, którym do osiągnięcia twardości użytkowej wystarczało 10–15 minut wygrzewania w kabinie lakierniczej, były dostępne już wiele lat temu. Szkopuł w tym, że charakteryzowały się one bardzo krótkim czasem życia po zmieszaniu z utwardzaczem, a dodatkowo użyte w nich szybko odparowujące rozcieńczalniki sprawiały, że lakierem takim można było pokryć co najwyżej jeden, góra dwa elementy – i to tylko przy temperaturze otoczenia nieprzekraczającej zbytnio granicy 20°C.

Lepsze, bo…

Współcześnie stosowane lakiery są lepsze od produktów sprzed kilkudziesięciu lat pod wieloma względami, przede wszystkim jednak są dużo bardziej uniwersalne. Lakiery bezbarwne, akryle i podkłady są utwardzane głównie chemicznie – nie potrzebujemy więc wysokich temperatur, aby uzyskać pożądany efekt. Chemiczne utwardzanie daje nam bardzo dużą stabilność i powtarzalność wyników. Dużym krokiem naprzód jest również możliwość doboru produktów do warunków, w jakich odbywa się proces nakładania lakieru. W ofercie rynkowej dostępne są różne rozcieńczalniki i utwardzacze (wolne/bardzo wolne, szybkie/bardzo szybkie), które pomagają nam dostosować lakier do warunków otoczenia. – Największą różnicą między współczesnymi lakierami a tymi używanymi wiele lat temu jest wspomniany już czas schnięcia. Gdybyśmy rozmawiali z Henry Fordem i powiedzieli mu o lakierach, które schną w 5 minut, to najpierw by nas wyśmiał, a potem chciałby nam sprzedać model T, obowiązkowo w czarnym kolorze – mówi Jakub Tomaszewski.

Lepsza jakość lakierów przekłada się także na wymierną oszczędność czasu i samego lakieru podczas nakładania go na powierzchnię. W porównaniu z autami sprzed kilkudziesięciu lat grubość powłoki lakieru zmniejszyła się z ok. 130 µm do nawet poniżej 100 µm. Zwiększa to oczywiście z jednej strony ryzyko pojawienia się ognisk korozji, z drugiej jednak odporniejsze lakiery lepiej radzą sobie z upływającym czasem.