W większości warsztatów narzędzia pneumatyczne kojarzone są z udarowymi kluczami do kół albo ze szlifierkami używanymi najczęściej w warsztatach blacharskich.

Klucze udarowe
Klucze udarowe służą praktycznie tylko do odkręcania i dokręcania kół w warsztatach wulkanizacyjnych lub tych, które zajmują się naprawami zawieszeń. Ich udar jest wykorzystywany do odkręcania śrub na króćcach półosi napędowych i innych, do których konieczne jest użycie wysokich momentów odkręcających. W przypadku dokręcania za pomocą kluczy udarowych należy jednak mieć na uwadze, że ich udar może być niszczący dla połączenia śrubowego oraz dla samych nasadek.
W trakcie pracy z takim kluczem należy pamiętać, że „nie czuje” on, jak przykręca i odkręca, dlatego w przypadku śrub wkręcanych w stopy metali lekkich najlepiej nie stosować tego narzędzia, a próbować odkręcić śrubę narzędziem ręcznym. W wielu przypadkach użycie klucza udarowego powoduje uszkodzenia gwintu lub śruby.
Dlatego też przy pracy z kluczami udarowymi konieczne jest używanie nasadek „czarnych”, które nie są powlekane chromem (w nasadkach chromowanych można by było od razu zaobserwować pękanie chromu) oraz mają znacznie grubsze ścianki, co zabezpiecza przed obciążeniami mechanicznymi. Użycie nasadki nieprzeznaczonej do pracy z narzędziem udarowym praktycznie od razu spowoduje jej zniszczenie i nieprzydatność do dalszej pracy.

Klucze zapadkowe
Kolejnym rodzajem narzędzi o większym „czuciu” i poręczności podczas odkręcania i przykręcania śrub są klucze zapadkowe przypominające w działaniu stosowane potocznie „grzechotki”. Trzpień w takim kluczu wprawiany jest w ruch za pośrednictwem ruchów zapadek, które uniemożliwiają przy tym jego ruch powrotny. Przestawienie regulatora kierunku obrotów – podobnie jak w przypadku standardowej „grzechotki” - powoduje przełączenie kierunku obrotów trzpienia.
W tym kluczu trzpień nie obraca się ruchem jednostajnym, ale niewielkimi skokami, co jest związane z pracą samej zapadki, która go napędza. Daje to wrażenie bardzo niewielkiego udaru, jednak nie jest on niebezpieczny dla standardowych nasadek. Narzędzie to ma podstawową zaletę polegającą na niewielkich wymogach odnośnie potrzebnego miejsca. Można nim bowiem operować w miejscach, gdzie niemożliwe jest użycie klucza udarowego.

Młotek pneumatyczny
W przypadku, kiedy dostęp do naprawianego miejsca jest ograniczony lub niemożliwe jest użycie dużej siły, warto zastanowić się nad użyciem pneumatycznego młotka. Jest to urządzenie napędzane pneumatycznie i zamieniające energię sprężonego powietrza w ruch udarowy trzpienia. Trzpień wystarczy przyłożyć do miejsca, gdzie konieczne było operowanie młotkiem, a udar wykona za mechanika pracę wymagającą użycia siły.
Młotki udarowe mają wymienne końcówki, których można używać w zależności od chwilowego zapotrzebowania. Mogą one służyć jako pobijaki do zapieczonych śrub lub do przetłaczania blachy podczas naprawy w zakładzie blacharskim.

Młotek igłowy
Efektem ewolucji młotka udarowego jest młotek igłowy. Różni się on od pierwszego tym, że jego końcówka nie jest pojedynczym elementem pobijającym, ale składa się z wielu równoległych hartowanych drutów. Młotek igłowy doskonale sprawdza się przy usuwaniu grubej warstwy rdzy z czyszczonego elementu oraz zgorzeliny ze spawów. Zazwyczaj do tej ostatniej czynności używa się standardowego młotka spawalniczego, ale młotek igłowy znacznie przyspieszy pracę i odbije zgorzelinę dokładniej.

Wiertarki, wkrętarki
Innymi narzędziami pneumatycznymi zamieniającymi energię sprężonego powietrza w ruch obrotowy są wiertarki pneumatyczne oraz wkrętarki. Zastosowanie powietrza do napędu tych narzędzi ma tak wady, jak i zalety. Otóż, wiertarka czy wkrętaka pneumatyczna pracują głośniej niż ich elektryczne odpowiedniki. Należy jednak wziąć pod uwagę, że sprężone powietrze podczas rozprężania znacznie się ochładza, co oznacza, że w trakcie pracy mamy do czynienia z efektem odwrotnym niż w przypadku narzędzi elektrycznych - im więcej pracy, tym chłodniejsze urządzenie. W związku z tym narzędzia te są praktycznie niezniszczalne i dobrze znoszą pracę ciągłą, choć ciągłe chłodzenie przez rozprężające się powietrze może być uciążliwe dla osoby obsługującej urządzenie.

Mniej popularne
W zastosowaniach przemysłowych i przy pracach wielkoskalowych spotyka się także inne narzędzia z napędem pneumatycznym. Należą do nich nitownice czy pistolety do silikonów. Jak każde narzędzia o napędzie pneumatycznym czy elektrycznym odciążają użytkownika i pobierają moc potrzebną do działania z ciśnienia sprężonego powietrza. Do narzędzi mniej popularnych w warsztatach samochodowych zaliczyć można także przecinarki czy pilnikarki.

Narzędzia do szlifowania
Zupełnie inną grupą są narzędzia służące do szlifowania powierzchni, stosowane bardzo często w warsztatach blacharsko-lakierniczych i mechanicznych. W warsztatach mechanicznych najczęściej stosuje się szlifierki kątowe, których można używać nie tylko do szlifowania, ale i do cięcia.
W warsztatach blacharskich i lakierniczych używa się ich do oczyszczania powierzchni z rdzy czy lakieru. W tym celu zakłada się na nie krążki z papierem ściernym o różnej gradacji lub krążki lamelowe. Do delikatniejszej obróbki powierzchni stosuje się szlifierki oscylacyjne lub mimośrodowe z papierem ściernym. Ich nieduże posuwy oznaczają, że szlifierka taka usuwa mniej materiału od szlifierki kątowej.
Podobnym rozwiązaniem do szlifierek oscylacyjnych jest szlifierka liniowa, stosowana do obróbki dużych powierzchni. Z drugiej strony skali znajdują się szlifierki taśmowe, których zasada działania polega na obrotach taśmy ściernej. Taśma ta ma niewielką szerokość, dzięki czemu doskonale nadaje się do prac bardziej precyzyjnych. Drobne elementy czy precyzyjne detale można także szlifować za pomocą szlifierek trzpieniowych (szlifierek prostych).
Ze względu na niedużą wielkość materiału ściernego, jaki może być na niej zamocowany, nie można wymagać dużej gładkości obrabianej powierzchni. Przy użyciu szlifierek w odpowiedniej kolejności oraz materiałów ściernych o odpowiednich (rosnących) gradacjach otrzymana powierzchnia będzie się nadawała praktycznie tylko do wypolerowania za pomocą polerki.

Maciej Blum
Redaktor naczelny miesięcznika „autoEXPERT”

Pneumatyczne czy elektryczne? Które narzędzia sprawdzają się lepiej i dlaczego?
Opisz to na naszym forum:
www.autoexpert.pl/forum
71 78 23 190
maciej.blum@autoexpert.pl

fot. Festool