W układach typu Common Rail wtryskiwacze są podłączone do wspólnej szyny, która zapewnia stabilność ciśnienia w chwili otwarcia wtryskiwacza, umożliwiając bardzo częste wtryski bez spadku ciśnienia. Wtryskiwacze pełnią funkcję regulacyjną, ponieważ za pomocą impulsu ze sterownika silnika odpowiadają za początek wtrysku i wielkość dawki.

W odróżnieniu od starszych układów zasilania wtryskiwacze CR pracują w bardzo trudnych warunkach ze względu na wysoką temperaturę oraz bardzo duże ciśnienie. Dla samochodów osobowych jest to nawet 220 MPa, a dla ciężarowych – 250 MPa. Dla porównania ciśnienie w Rowie Mariańskim wynosi „zaledwie” 110,2 MPa. Z uwagi na tak niekorzystne warunki pracy, wtryskiwacze dość często ulegają uszkodzeniom. Istnieje jednak możliwość regeneracji większości z nich.

Na czym polega regeneracja

Regeneracja wtryskiwaczy wymaga fachowej wiedzy, odpowiedniego sprzętu oraz doświadczenia i precyzji w wykonaniu. Jest to proces, który znacznie obniża koszty w porównaniu do zakupu nowych wtryskiwaczy. Ze względu na większe możliwości oraz dostępność części zamiennych zabieg ten staje się coraz bardziej powszechny. Prawidłowa regulacja wtryskiwaczy ma bardzo duży wpływ na moc silnika, dynamikę jazdy, zużycie paliwa oraz poziom emisji spalin i hałasu.

Proces regeneracji składa się z kilku zasadniczych etapów:

• mycie wstępne na myjkach ultradźwiękowych oraz wysokociśnieniowych,
• diagnostyka na stole probierczym,
• w przypadku niezaliczenia testu:
  – rozłożenie na części pierwsze,
  – •weryfikacja podzespołów pod mikroskopem,
  – wycena,
  – kontakt z klientem,
• po naprawie lub gdy test dał wynik pozytywny – klient otrzymuje wydruk kalibracyjny z wygenerowanymi nowymi kodami, gotowymi do wprowadzenia do sterownika silnika.

Wszelkie uszkodzenia wtryskiwaczy mogą być wynikiem normalnej, długotrwałej pracy w trudnych warunkach, a także konsekwencją zasilania ich złej jakości paliwem niespełniającym wymagań w zakresie właściwości, składu chemicznego oraz zawartości zanieczyszczeń.

Uszkodzenia elementów aparatury wtryskowej można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Do zewnętrznych można zaliczyć uszkodzenia powstałe w wyniku niewłaściwego demontażu i montażu. W przypadku niewłaściwego procesu spalania na powierzchni zewnętrznej rozpylacza często gromadzi się również nagar (osad). Uszkodzenia wewnętrzne dotyczą natomiast elementów wewnętrznych wtryskiwacza pracujących w trudnych warunkach. Mogą to być zużycia ścierne, erozyjne, korozyjne, jak i zmęczeniowe.

Najczęstszą przyczyną regeneracji jest uszkodzona końcówka wtrysku (rozpylacz). Ze względu na bardzo małe luzy między igłą a korpusem rozpylacza (0,002 mm) oraz niewielkie średnice otworków rozpylających (rzędu 0,11 mm), nawet najdrobniejsze cząstki zanieczyszczenia podczas montażu mogą powodować uszkodzenie rozpylacza czy zatkanie któregoś z otworów rozpylających. Ma to bardzo duży wpływ na wielkość dawek, co z kolei przekłada się na nieprawidłową pracę silnika. Dlatego podczas całego procesu regeneracji bardzo ważną rolę odgrywa zachowanie odpowiedniej czystości.

Na ilustracji przedstawiono typowy wtryskiwacz elektromagnetyczny oraz podkładki regulacyjne, które mają wpływ na prawidłową regulację wtryskiwacza.

© Schemat wtryskiwacza.

Podczas regeneracji najmniej problemów stwarzają wtryskiwacze elektromagnetyczne, gdzie jest możliwość regulacji poszczególnych dawek za pomocą doboru odpowiedniej grubości podkładek regulacyjnych. Nieco większy problem jest w przypadku wtryskiwaczy piezoelektrycznych, w których naprawa ogranicza się głównie do wymiany końcówki rozpylacza.

Podczas montażu wtryskiwacza ważną rolę odgrywa właściwy moment dokręcenia kluczem dynamometrycznym oraz jego kąt obrotu. Ważną rolę w końcowym etapie regeneracji wtryskiwacza spełnia nadanie mu kodu IMA, zwane często kodowaniem. Kod ten jest wygenerowany dla każdego z badanych wtryskiwaczy po pełnej prawidłowej diagnostyce. Jest on wpisywany do sterownika w silniku przy montażu wtryskiwaczy, dzięki czemu możliwa jest samoczynna regulacja dawek dla każdego z cylindrów.

Koszty regeneracji

Naprawa uszkodzonych wtryskiwaczy CR generuje znaczne koszty dla użytkownika. W przypadku zakupu nowych należy liczyć się z dużymi wydatkami – od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Z uwagi na wysoką cenę zarówno podstawowego wyposażenia do regeneracji wtryskiwaczy, jak i części zamiennych, koszty regeneracji również są dość wysokie. Jednak jest to rozwiązanie bardziej opłacalne niż zakup nowych wtryskiwaczy. Profesjonalnie wykonana regeneracja może znacznie zredukować koszty naprawy, nawet do poziomu 40% wartości nowego wtryskiwacza [1]. Należy jednak pamiętać o tym, aby była ona przeprowadzana w specjalistycznych warsztatach i przez wykwalifikowanych specjalistów.•

LITERATURA:
1. Konieczny Ł., Adamczyk B., Adamczyk G.: Diagnostyka i regeneracja wtryskiwaczy CR, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 2015
2. Kowalczyk J., Niedbała T.: Diagnostyka systemów Common Rail w silnikach o zapłonie samoczynnym, Wydawnictwo Inter-Team sp. z o.o., Warszawa, 2014
3. Osipowicz T.: Badanie i analiza pracy nienaprawialnych wtryskiwaczy paliwa, 2015