Skąd wziąć środki? Gdzie ich szukać? Na co można je pozyskać? Powyższe pytania w większości przypadków zadają sobie osoby chcące pozyskać pieniądze na utworzenie bądź rozwój przedsiębiorstwa. Unia Europejska wychodzi tym oczekiwaniom naprzeciw. Z początkiem tego roku w życie weszła tzw. nowa perspektywa unijna na lata 2014-2020, czyli okres, na który przyznana została nowa pula środków, z których można korzystać w ramach określonych programów. Przedsiębiorcy mogą ponownie korzystać ze środków Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Co więcej, wzrosło także znaczenie niskooprocentowanych pożyczek i kredytów unijnych dostępnych na preferencyjnych warunkach. Przedsiębiorstwa w nowej perspektywie budżetowej będą mogły korzystać w zasadzie z funduszy wszystkich programów zarówno jako bezpośredni odbiorcy środków unijnych, jak również jako wykonawcy zadań związanych z realizacją dotowanych z Unii przedsięwzięć.

Od czego zacząć
Zanim przedsiębiorca zacznie szukać informacji o dostępnych dotacjach, powinien zastanowić się, na co potrzebuje dofinansowania, jaka powinna być jego kwota oraz jaki będzie efekt jego projektu. Następnie najlepiej odwiedzić stronę www. funduszeeuropejskie.gov.pl i poszukać szerszych informacji. Znajduje się tam m.in. wyszukiwarka dotacji, w której wystarczy odpowiedzieć na kilka pytań (miejsce realizacji projektu, dziedzina projektu oraz typ beneficjenta), aby znaleźć odpowiadającą dotację. Warto również zajrzeć na stronę Ministerstwa Rozwoju Regionalnego (www.mrr.gov.pl), gdzie podany jest numer telefonu do centralnego punktu informacyjnego dotyczącego funduszy. Jeśli jednak przedsiębiorca sam nie wie, jaki program jest dla niego odpowiedni, może skorzystać z pomocy doradców.

Terminy naborów i dokumentacja
Po wyborze odpowiedniego programu i działania należy znaleźć instytucję, która jest odpowiedzialna za przeprowadzenie konkursu i zorientować się, jakie są terminy naboru wniosków. Warto również zapoznać się z dokumentacją wybranego programu – jest ona podstawą do opracowania prawidłowego zgłoszenia konkursowego. Wszystkie te informacje można w bardzo łatwy sposób znaleźć na wspomnianej już stronie internetowej. Kolejnym krokiem do otrzymania dotacji jest złożenie wniosku o dofinansowanie. Dokumentację aplikacyjną, która powinna zawierać wszystkie niezbędne dokumenty należy w wyznaczonym terminie złożyć do instytucji, która zajmuje się przyjmowaniem wniosków. Wypełnienie wniosku może wydawać się bardzo skomplikowane i często takie właśnie jest, dlatego istnieje możliwość skorzystania z pomocy firm konsultingowych, które zajmą się przygotowaniem wniosku, zebraniem kompletnej dokumentacji, a także dopilnują, aby wniosek został złożony w terminie i do odpowiedniej instytucji.

Ocena wniosku
Prawidłowo złożony wniosek zostanie następnie poddany ocenie merytorycznej. W pierwszym etapie sprawdzona zostanie treść projektu oraz jego zgodność z celami wskazanymi w programie, z którego pozyskana będzie dotacja. Następnie oceniana jest wykonalność projektu, tzn. czy jako potencjalny beneficjent przedsiębiorca będzie w stanie zrealizować planowaną inwestycję. Ostatni etap polega na zbadaniu zgodności złożonego wniosku z wymogami merytorycznymi. Warto uzbroić się w cierpliwość, ponieważ ocena wniosku może potrwać nawet trzy miesiące. Jeśli złożony wniosek znajdzie się w puli projektów, które otrzymały największa ilość punktów, zostanie podpisana umowa o dofinansowanie. To tyle, jeśli chodzi o teorię. W dalszej części artykułu zostaną opisane szczegóły działań unijnych skierowanych do przedsiębiorstw z branży motoryzacyjnej w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020.

Inwestycje w badania i innowacje
Znaczną część środków w nowej perspektywie przeznaczono na wsparcie przedsiębiorstw rozpoczynających lub rozwijających działalność badawczo-rozwojową (B+R) w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR). Z tego dofinansowania mogą skorzystać m.in. producenci części zamiennych, podzespołów oraz innych elementów, którzy chcą stworzyć lub unowocześnić swoją linię produkcyjną. Istnieje również możliwość opracowania nowego produktu lub usługi. Kompleksowa pomoc przy realizacji tego typu projektów obejmuje wszystkie etapy ich realizacji, łącznie z prezentacją wyników przeprowadzonych prac. Duży nacisk położony jest na działania promujące współpracę nauki i biznesu. Efektem działań w obszarze B+R powinien być wzrost inwestycji przedsiębiorstw w badania, zwiększenie powiązań między nauką a gospodarką oraz wzrost ilości wdrażanych innowacyjnych technologii i rozwiązań w przedsiębiorstwach. Przykładowe typy projektów to m.in. prowadzenie prac badawczo-rozwojowych (których celem będzie np. stworzenie nowej maszyny lub produktu), finansowanie wdrożenia dostępnych wyników prac B+R, takich jak zakup technologii do produkcji lub też licencji na produkcję wyrobów przy użyciu danej technologii. Powyższe działania skierowane są do przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie całego kraju. Wsparcie w tej dziedzinie jest ponadto wyróżnione w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia oraz poszczególnych programów regionalnych (określonych indywidualnie w każdym z województw).

Poprawa konkurencyjności
Kolejnym elementem pomocy finansowej w ramach programów regionalnych są działania z zakresu poprawy konkurencyjności. Ich celem jest wspieranie poprawy konkurencyjności oraz wzrostu innowacyjności przedsiębiorstw. Pomocą zostaną objęte inwestycje, których efektem będzie zwiększenie zatrudnienia i trwały rozwój poszczególnych przedsiębiorstw. Istotnym elementem jest także unowocześnienie oferty produktowej i usługowej. W tej części może zostać zrealizowana bardzo duża ilość zróżnicowanych projektów, m.in. wszelkiego rodzaju inwestycje rozwojowe, np. zakup lub unowocześnienie wyposażenia (maszyny, urządzenia, narzędzi), wzmocnienie zdolności firm w zakresie rozwoju produktów i usług, poprawienie efektywności zarządczej i technologicznej, doradztwo specjalistyczne, np. doradztwo w zakresie rozwoju używanej technologii i procesów. Wsparcie w tej dziedzinie jest wyróżnione w ramach poszczególnych programów województw. Dodatkowym celem realizowanym przez Program Operacyjny Polska Wschodnia w ramach poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw jest pomoc w internacjonalizacji działalności. Dzięki temu wsparciu firmy zwiększą swoją atrakcyjność eksportową i z większą swobodą będą mogły konkurować na rynkach zagranicznych. Dotacja może zostać przeznaczona w szczególności na projekty związane ze stworzeniem sieci odbiorców oraz zorganizowaniem dystrybucji za granicę, ale również na przeprowadzenie analizy możliwości eksportowych przedsiębiorstwa. Wejście na rynki zagraniczne, zwłaszcza dla podwykonawców części motoryzacyjnych, może okazać się wyjątkowo udanym przedsięwzięciem i ważnym krokiem w rozwoju przedsiębiorstwa. Instytucją pośredniczącą dla tego działania jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Rozwój gospodarstw na terenach wiejskich
Dla przedsiębiorców chcących rozpocząć działalność na terenach wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) oferuje działanie z zakresu rozwoju gospodarstw i działalności gospodarczej. Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest przyznawana jednorazowo i ma charakter gwarancji de minimis (zabezpiecza spłatę kredytu, ale nie jest dotacją). Otrzymana kwota może wynieść maksymalnie 100 tys. zł i być przeznaczona np. na budowę lub modernizację warsztatu, lakierni oraz stacji kontroli pojazdów, kupno nowych maszyn lub urządzeń (można do nich zaliczyć także kupno sprzętu komputerowego i oprogramowania) oraz koszty ogólne (tzn. dotyczące projektów architektonicznych, usług geodezyjnych, sprawowania nadzoru nad robotami budowlanymi, itp.). Preferowane do otrzymania pomocy są projekty zakładające stworzenie miejsc pracy (nie dotyczy samozatrudnienia) oraz realizowane przez osoby, które mają odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia działalności (np. warsztatu lub stacji kontroli pojazdów). W ramach tego działania przewidziano w sumie prawie 450 mln zł.

Preferencyjne pożyczki z inicjatywy JEREMIE
Bardzo korzystna z punktu widzenia przedsiębiorcy jest również inicjatywa JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises). Jest to program Unii Europejskiej zainicjowany przez Komisję Europejską oraz grupę kapitałową Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Adresowany jest do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą. JEREMIE oferuje niskooprocentowane pożyczki dla przedsiębiorstw nieposiadających historii kredytowej lub zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Kwota, którą można uzyskać, zależy od województwa, w którym składamy wniosek i np. na Mazowszu jest to nawet 250 tys. zł. Czas spłaty to zwykle 60 miesięcy, oprocentowanie wynosi ok. 2-6%, a najczęściej stosowanym zabezpieczeniem jest weksel własny oraz dodatkowe zabezpieczenie w postaci np. hipoteki, zastawu części majątku lub poręczenia. Pożyczkę przeznaczyć można na cele związane z podjęciem, prowadzeniem i rozwojem działalności gospodarczej, do których zaliczyć należy: finansowanie inwestycji, wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych (modernizacja maszyn i linii produkcyjnych), zakup wyposażenia (np. maszyny, urządzenia, narzędzia), tworzenie nowych miejsc pracy, inne cele gospodarcze pozwalające na rozwój przedsiębiorstwa. Warto w tym momencie zaznaczyć, iż pożyczki nie wolno przeznaczyć na bieżące koszty prowadzenia działalności oraz spłatę zobowiązań wobec dostawców oraz kredytodawców. Wnioski można składać u pośredników finansowych, których listę znajdziemy na stronie www.jeremie.com.pl.

Dotacje czy pomoc zwrotna
Przedsiębiorcy, którzy jeszcze niedawno nie byli pewni rozpoczęcia inwestycji, teraz mogą wybierać spośród różnych dostępnych środków, a możliwości pozyskania dofinansowania lub preferencyjnego kredytu czy leasingu są na wyciągnięcie ręki. Coraz więcej środków, w szczególności w programach regionalnych, w stosunku do perspektywy 2007- 2013, będzie przeznaczonych na wsparcie zwrotne. Wiele regionów łączy także finansowanie bezzwrotne (w postaci dotacji) z finansowaniem zwrotnym (kredyty i pożyczki), tworząc mieszane produkty finansowe. W dłuższej perspektywie przewiduje się, iż finansowanie zwrotne całkowicie zastąpi dotacje. W tym wypadku przedsiębiorstwa chcące pozyskać dotacje powinny jak najszybciej przygotować się do ich pozyskania, gdyż kolejne rozdanie środków unijnych z pewnością nie będzie tak hojne dla polskich przedsiębiorstw. Firmy decydując się na rozpoczęcie procesu pozyskania środków bezzwrotnych lub zwrotnych mogą skorzystać z pomocy doświadczonych przedsiębiorstw konsultingowych, których usługi bardzo często okazują się nieocenione przed, w trakcie i po przyznaniu środków unijnych.

Dominika Milej
Autorka pracuje w Dziale Analiz i Ekspertyz Ekonomicznych DC CENTRUM Sp. z o.o.

Jeśli macie Państwo dodatkowe pytania dotyczące zasad i możliwości pozyskiwania środków unijnych na rozwój działalności, zachęcamy do kontaktu:
tel. 61 843-01-07
e-mail: [email zakodowany]