Podczas montażu nowych komponentów silnika, takich jak tuleje, tłoki, pierścienie tłokowe, zawory czy prowadnice, dochodzi do dopasowania nigdy wcześniej niewspółpracujących elementów. I tak, tłok powinien dotrzeć się w cylindrze tak, aby zaczął dokładnie odpowiadać mu kształtem. Podobnie jest z pierścieniami, które tylko teoretycznie są okrągłe, ale praktycznie zawsze są lekko zowalizowane. Ogólnie - każda część musi się dopasować do swojej pary ciernej.

Od tej zależności jest jeden wyjątek. Mianowicie chodzi o zawory. Jeśli zostaną zamontowane nowe zawory w nowych gniazdach zaworowych (lub w starych, jeśli są w dobrym stanie), to prawdopodobieństwo, że silnik nie będzie pracował prawidłowo (o ile w ogóle uda się go uruchomić) wynosi praktycznie 100%. Przy montażu głowicy konieczna jest obróbka gniazd zaworowych, które oprócz tego, że z czasem stają się wyklepane przez zawory, to nabierają wżerów. Jest to szczególnie zauważalne w gniazdach zaworów wydechowych, które mają kontakt z większymi temperaturami spalin oraz bardziej agresywną atmosferą niż zawory dolotowe, które są chłodzone napływającym do cylindra powietrzem.

Obróbka gniazd zaworowych polega na frezowaniu ich przylgni oraz płaszczyzn bocznych. Kąt przylgni (α) wynosi przeważnie 90°. Tylko niektóre firmy, zwłaszcza dla zaworów dolotowych, stosują kąt a = 120°, gdyż zapewnia on większy wolny przekrój przepływu przy takim samym wzniosie zaworu. Stosowanie szerszych przylgni daje lepsze odprowadzenie ciepła od zaworu, ale trudniej jest wtedy o utrzymanie szczelności, gdyż na przylgni osadza się więcej twardych cząstek ze spalonego oleju.

Po przefrezowaniu gniazd zaworowych - mimo ich odpowiednich parametrów wymiarowych - zawory nadal nie będą szczelne, nawet jeśli zamontowane będą nowe. Aby to złożenie miało odpowiednie parametry pracy (szczelność), konieczne jest ręczne dotarcie zaworów. W tym celu wykorzystuje się pastę ścierną oraz uchwyt z przyssawką, którym wprawia się zawór w ruch obrotowy. Do docierania zaworów używa się pasty ściernej o różnych gradacjach. Ważne jest, aby w trakcie docierania używać coraz drobniejszej pasty tak, by na samym końcu uzyskać efekt zmatowienia materiału na gnieździe i zaworze. Jeśli widoczne są zarysowania powierzchni, to docieranie trzeba powtórzyć, aby je zlikwidować

Po dotarciu zaworów należy konieczne dokładnie wyczyścić głowicę oraz same zawory, aby zmyć resztki pasty do docierania. Po wymyciu można zamontować zawory, zwilżając powierzchnie ich styku z gniazdami olejem. Niedopuszczalne jest składanie głowicy mokrej po myciu, ponieważ spowoduje to powstawanie ognisk rdzy i wżerów na gniazdach i zaworach. Należy także pamiętać, że po dotarciu nie wolno zamienić miejsca montażu zaworów (zamiana z innym cylindrem), ponieważ na pewno nie będzie on szczelny. W przypadku pomieszania kolejności montażu zaworów konieczne jest ich ponowne dotarcie.

Przed montażem zaworów powinno się sprawdzić luz trzpieni zaworów w prowadnicach oraz wymienić uszczelniacze. Dopiero po stwierdzeniu, że luz jest akceptowalny oraz założeniu nowych uszczelniaczy można montować świeżo dotarte zawory.

Maciej Blum