• Historia rozwoju systemu TPMS i wymóg stosowania tego rozwiązania w nowo rejestrowanych pojazdach. 
• Monitorowanie ciśnienia w oponach zapowiedzią technologii stosowanych w pojazdach autonomicznych? 
• Systemy monitorowania ciśnienia oraz składowe typowego sensora. 
• Jak wybrać najlepszy programotor dopasowany do kreślonych potrzeb diagnostycznych – i jak zamontować zestaw TPMS, by sprawdzał się w codziennym działaniu – mini przewodnik autoEXPERTa. 

System monitorowania TPMS (Tire Pressure Monitoring System) powstał, by poprawić stan bezpieczeństwa na drogach i zmniejszyć liczbę wypadków spowodowanych zbyt niskim ciśnieniem w oponach.

Pierwsze koncepcje systemów TPMS pojawiły się pod koniec lat 80. ubiegłego wieku i były stosowane jedynie w segmencie aut wyższej klasy. Od listopada 2014 r. system TPMS stał się obowiązkowym elementem wyposażenia każdego nowo rejestrowanego samochodu osobowego na terenie Unii Europejskiej.

Wprowadzenie tego obowiązku na terenie Europy miało na celu nie tylko poprawę bezpieczeństwa na drogach, ale także wydłużenie żywotności opon i zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko poprzez redukcję zużycia paliwa. Ponadto, wprowadzenie monitorowania ciśnienia w oponach może w przyszłości wspierać rozwój technologii i innowacji w dziedzinie autonomicznych pojazdów, co może zancznie poprawić bezpieczeństwo na drogach.

Systemy monitorowania ciśnienia

W samochodach stosowane są 2 systemy monitorowania ciśnienia w oponach: bezpośredni i pośredni. Typowy sensor TPMS dla pomiaru bezpośredniego zawiera:

• czujnik ciśnienia,
• moduł komunikacji radiowej,
• baterię zasilającą
• oraz zawór gumowy lub aluminiowy.

Informacje o ciśnieniu i temperaturze są przesyłane do samochodowego modułu TPMS. Jeśli moduł ten wykryje zbyt dużą różnicę ciśnień, na desce rozdzielczej pojawią się odpowiednie ostrzeżenia. W przypadku systemu pośredniego monitorowanie ciśnienia odbywa się za pomocą czujników ABS w pojeździe.

Na podstawie przekazanych przez te czujniki parametrów, sterownik ABS wykrywa, które koło obraca się wolniej niż pozostałe (czyli ma mniejszą średnicę). Metoda pośredniego monitorowania nie jest jednak tak dokładna, jak metoda bezpośredniego pomiaru.

Ostrzeżenie o różnicy ciśnień w oponie pojawi się dopiero po spadku ciśnienia o ok. 30%. Dla prawidłowego funkcjonowania systemu pośredniego niezbędne jest właściwe ustawienie czujnika ABS. W przypadku czujników stosowanych w metodzie bezpośredniego pomiaru ciśnienia często konieczne jest ich zaprogramowanie – należy przeprowadzić podczas pierwszego zamontowania oraz przy każdej wymianie opon lub przy przekładaniu kół.

Wybór urządzenia diagnostycznego 

Programatory TPMS to urządzenia, za pomocą których nadawane są unikalne numery ID, klonowanie numerów i wykonywanie diagnozy czujników. Istnieją 3 rodzaje takich programatorów:

1. Programatory czujników TPMS bez funkcji odczytu/ sprawdzenia – najprostsze urządzenia, których głównym zadaniem jest nadawanie czujnikom TPMS unikalnych identyfikatorów. Działają one na podstawie informacji dostarczonych przez producenta – informacje te pobierane są z baz danych.

2. Programatory TPMS z funkcją odczytu/sprawdzenia – oferują więcej opcji, ponieważ oprócz programowania czujników TPMS umożliwiają również sprawdzenie działania oraz stanu czujników zainstalowanych w pojeździe.

3. Programatory TPMS z pełnym zakresem funkcji umożliwiają programowanie, klonowanie, diagnozowanie oraz konfigurację czujników TPMS. Tego rodzaju urządzenia są wyposażone w złącze OBD2 i przeznaczone głównie dla wielomarkowych serwisów samochodowych.

Aktualizacja oprogramowania 

Technologia TPMS stale ewoluuje, co skutkuje wprowadzaniem nowych czujników, protokołów i funkcji. Aby zapewnić prawidłowe działanie urządzenia, konieczne jest posiadanie aktualnych wersji aplikacji aktualizującej narzędzie. Aktualizację programatora można przeprowadzić łatwo i wygodnie za pomocą programu do aktualizacji zainstalowanego w komputerze lub poprzez sieć Wi-Fi.

Dzięki aktualizacji procedur, programator otrzymuje dostęp do wszystkich nowych czujników TPMS oraz danych dotyczących nowych pojazdów, które zostały dodane do bazy procedur przez producenta urządzenia diagnostycznego.

Kontrola stanu baterii

Żywotność baterii montowanych w czujnikach monitorujących ciśnienie opon szacowana jest na 5 – 10 lat lub przejechanie dystansu 150 – 160 tys. km. Niemniej jednak stan ich naładowania powinien być sprawdzany w warsztatach samochodowych przy każdorazowej wymianie opon lub podczas programowania czujników.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Samochody ciężarowe

Cyfrowa obsługa pojazdów: „klucz elektroniczny” w ciągłym użyciu

Wydajne urządzenie diagnostyczne przydaje się nie tylko przy rozwiązywaniu problemów z systemami elektronicznymi w nowoczesnych pojazdach użytkowych. 

Niski poziom napięcia baterii będzie miał wpływ na pracę czujnika i może prowadzić do przekazywania błędnych danych o ciśnieniu i temperaturze do modułu TPMS. W czujnikach do pomiaru ciśnienia opon stosowane są baterie litowe-manganowe, które mogą zapewnić stabilne zasilanie przez długi czas.

Ich żywotność zależy od kilku czynników, m.in. od warunków eksploatacji pojazdu, od temperatury otoczenia. Aby oszczędzać energię, czujniki generują sygnał w ustalonych odstępach czasu (od 30 do 60 s). Z tego powodu żywotność baterii zasilającej czujnik może być krótsza w pojazdach pokonujących regularnie duże odległości.

Bateria czujnika TPMS znajduje się w szczelnie zamkniętej obudowie, co zapewnia jej ochronę przed wilgocią. Z tego powodu producenci czujników nie przewidzieli możliwości wymiany baterii. W przypadku jest rozładowania, konieczna jest wymiana na nowy czujnik.

Czujniki ciśnienia powietrza TPMS

Istnieją 2 rodzaje czujników ciśnienia powietrza: dedykowane (OEM) i uniwersalne. Czujniki OEM są identyczne z fabrycznymi czujnikami pojazdu i zaprogramowane są zgodnie z parametrami danego samochodu lub grupy samochodów.

Tego rodzaju czujniki mogą być stosowane wyłącznie w modelach podanych przez producentów czujników. Czujniki uniwersalne spełniają te same zadania, co ich odpowiedniki OEM, ale aby działały poprawnie, wymagają zaprogramowania zgodnie z parametrami danego pojazdu.

Aktywacja nowych czujników zawsze wykonywana jest za pomocą odpowiednich programatorów TPMS. Z kolei procedurę uczenia przeprowadza się w zależności od modelu pojazdu, za pomocą menu pojazdu lub poprzez interfejs OBD (On-Board Diagnostics) i po podłączeniu odpowiedniego urządzenia diagnostycznego.

Montaż czuników TPMS 

Uniwersalne czujniki są kompatybilne z większością aut dostępnych na rynku i powszechnie wykorzystywane w wielu warsztatach samochodowych oraz wulkanizacyjnych ze względu na swoją wszechstronność i możliwość dostosowania do różnych modeli i marek pojazdów.

Należy jednak pamiętać, że uniwersalne czujniki wymagają odpowiedniego dopasowania do danego pojazdu, zanim zostaną zamontowane. Używanie czujnika bez dopasowania nie jest możliwe. Czujniki uniwersalne dostępne są z wymiennym zaworem gumowym lub aluminiowym.

Zawór gumowy, ze względu na swoją elastyczność, może być bardziej uniwersalny i łatwiejszy w montażu, zwłaszcza na różnych rodzajach felg. Z kolei zawór aluminiowy, ze względu na swoją wytrzymałość i lekkość, może być preferowany, szczególnie w przypadku aut o wyższej wydajności lub wymagających specjalnych osiągów.

Zestaw montażowy czujników TPMS 

Do poprawnego montażu oraz demontażu czujników i zaworów TPMS niezbędny jest zestaw wyposażony w specjalistyczne narzędzia, wśród nich powinny się znaleźć:

• klucze dynamometryczne i inbusowe,
• nasadki do kluczy, 
• ity torx,
• wkrętak dynamometryczny do wkładek sprężynowych,
• ściągacz do usuwania gumowych uszczelek,
• przyrząd do odkręcania nakrętek z zaworów i nakładania uszczelek.

Wbrew powszechnej opinii, system TPMS to nie tylko narzędzie do monitorowania ciśnienia w oponach, ale także element zwiększający bezpieczeństwo na drogach oraz dbający o ochronę środowiska. Dlatego podczas przeglądów i wymiany opon warto zwrócić szczególną uwagę na stan czujników TPMS, aby zapewnić ich prawidłowe działanie.

Źródło: Materiały redakcyjne